Υπάρχει περίπτωση επανεμφάνισης του πληθωρισμού; (Γιάννης Σιάτρας)

Τον περασμένο Δεκέμβριο, μέσα στον ενθουσιασμό της ανόδου που είχε προκαλέσει η δημιουργία των πρώτων εμβολίων κατά της Covid-19, είχαμε δημοσιεύσει ένα άρθρο, το οποίο -σε εκείνη τη χρονική στιγμή- είχε φανεί κάπως παράταιρο.

  • Το άρθρο είχε τίτλο “Ο δείκτης που, κατά το 2021, μπορεί να αναταράξει τα πάντα!” (εδώ) και αναφερόταν στην, από τότε διαφαινόμενη, εξέλιξη εμφάνισης ανησυχητικού ρυθμού πληθωρισμού στις ΗΠΑ και σε άλλα μέρη του κόσμου, μετά τη μείωση του κινδύνου της πανδημίας και το σταδιακό άνοιγμα των οικονομιών.

Μάλιστα, εντοπίζαμε το χρονικό σημείο της εμφάνισης πληθωριστικών πιέσεων στην περίοδο της άνοιξης, αφού θα συνέπιπταν χρονικά, το τέλος των “λοκντάουν”, με την περίοδο του έτους όπου, παραδοσιακά, ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ, σημειώνει τις ανώτερες τιμές του.

  • Παράλληλα, υποστηρίζαμε ότι, οι αναλυτές και οι επενδυτές, οφείλουν να δημιουργούν έναν “χρονικό χάρτη”, όπου θα καταγράφουν τις εξελίξεις που αναμένεται να συμβούν, ώστε να γνωρίζουν τί είναι πιθανό να συμβεί και να καταστρώνουν στρατηγικές για τη μείωση του κινδύνου -κάτι που κάνουμε σε μόνιμη βάση στο περιοδικού ΧΡΗΜΑ &ΑΓΟΡΑ.

Η περίοδος αυτή, έφτασε. Και ήδη προκαλεί νευρικότητα στις αγορές. Τα πρώτα μηνύματα δόθηκαν -όπως πάντα- από τις αγορές των εμπορευμάτων, οι οποίες, ήδη από το 2020 έχουν καταγράψει εντυπωσιακούς ρυθμούς ανόδου, με αποτέλεσμα την άνοδο των τιμών των πρώτων υλών, εξέλιξη που με τη σειρά της επηρεάζει τα κόστη παραγωγής.

  • Στη συνέχεια, η σκυτάλη δόθηκε στο επιτόκιο των αμερικανικών 10ετών ομολόγων που, από 0,41% κατά το μήνα Αύγουστο, έφθασε ακόμη και στο 1,77% στα τέλη Μαρτίου, ενώ τώρα βρίσκεται στο 1,63%. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την αυξημένη ρευστότητα των νοικοκυριών στο δυτικό κόσμο, αλλά και την επιθυμία ενός μεγάλου τμήματος του πληθυσμού να βγει έξω και να ξοδέψει, ήδη οδηγούν σε αύξηση των δεικτών πληθωρισμού.

Η κρίσιμη μέρα, της ανακοίνωσης του δείκτη πληθωρισμού στις ΗΠΑ, για το μήνα Απρίλιο, είναι αύριο. Οι προβλέψεις αναφέρουν ότι, ο ρυθμός πληθωρισμού, από 1,6% (σε 12μηνη βάση) κατά το μήνα Μάρτιο, θα αυξηθεί σε 2,3%. Ακόμη και αυτό, το 2,3%, είναι υψηλότερο από το “στόχο” της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ, για τον πληθωρισμό (είναι στο 2,0%).

  • Όμως, σε τέτοιες φάσεις, οι προβλέψεις, μερικές φορές, πέφτουν έξω. Τί θα γίνει αν ο δείκτης που θα ανακοινωθεί είναι 2,5%; Αυτό το ύψος του πληθωρισμού, θα είναι το υψηλότερο από το 2008 -η οποία, λόγω της χρηματοοικονομικής κρίσης, ήταν μία χρονιά ορόσημο. Είναι σαφές ότι, στην περίπτωση αυτή, οι αγορές θα νιώσουν άβολα. Ήδη “νιώθουν” άβολα και σημειώνουν πτώση, σχεδόν σε όλο το κόσμο.

Μόνιμος ο κίνδυνος του πληθωρισμού;

  • Υπάρχει η πιθανότητα να ξαναγίνει ο πληθωρισμός ένα μόνιμο φαινόμενο και να κινείται σταθερά πάνω από το 2,0%, τόσο στις ΗΠΑ, όσο και την Ευρώπη;

Κατά την άποψή μας, όχι. Πέραν από τις μακροοικονομικές δυνάμεις που δεν θα το επιτρέψουν (επιστροφή σε “σφικτές” δημοσιονομικές πολιτικές, ελλειμματικά εμπορικά ισοζύγια για τις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ, άμεση αντίδραση των αγορών ομολόγων, έλλειψη ψυχολογίας πληθωρισμού κ.α.) υπάρχουν δύο εξαιρετικά μακροχρόνιοι παράγοντες που αναμένεται να δρουν κατά του πληθωρισμού, για αρκετές ακόμη δεκαετίες:

  • Οι δημογραφικοί (μείωση του πληθυσμού στην Ευρώπη και την Κίνα, μείωση των ρυθμών αύξησης στις ΗΠΑ), αλλά και κοινωνικοί παράγοντες στις χώρες ταχείας οικονομικής ανάπτυξης και χαμηλού κόστους -δηλαδή, για όσο διάστημα θα μπορεί, η Κίνα, να εφοδιάζει το βιομηχανικό της τομέα με εργάτες που μεταφέρονται από τον αγροτικό τομέα παραγωγής, στο βιομηχανικό, η Κίνα θα παραμένει ως μία άκρως ανταγωνιστική, σε ποιότητα, βιομηχανική δύναμη χαμηλού κόστους, διατηρώντας τις τιμές χαμηλές σε όλο το κόσμο.

Η ιστορία δείχνει ότι, ο πληθωρισμός, είναι ένα εξαιρετικά μακροχρόνιο φαινόμενο και η εμφάνιση των “κυμάτων” του, συμβαίνει για συγκεκριμένους λόγους (με το δημογραφικό παράγοντα να βαραίνει ιδιαίτερα) σε πολύ αραιά διαστήματα, ενώ η χρονική διάρκειά τους είναι μεγάλη (δείτε σχετικό άρθρο μας, εδώ).

  • Το τελευταίο “κύμα” πληθωρισμού στο δυτικό κόσμο τελείωσε στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Συνήθως, ακολουθεί ένα διάστημα πτωτικών τιμών και, στη συνέχεια, ένα διάστημα ισορροπίας τιμών -τα “διαστήματα” αυτά διαρκούν μερικές δεκαετίες. Όλα αυτά, φαντάζουν απλοποιημένα, σε ένα κείμενο λίγων λέξεων, όμως η μελέτη του φαινομένου του πληθωρισμού αναδεικνύει τους μηχανισμούς που τον προκαλούν σε διεθνές επίπεδο και τα αίτια για την κίνησή του μέσα στη ιστορία.

Συνεπώς, ας μην ανησυχούμε για επανεμφάνιση του πληθωρισμού -αυτό, έστω και με καθυστέρηση το έχουν αντιληφθεί και οι ασκούντες τη νομισματική πολιτική, σε όλο το κόσμο, αλλά και οι επενδυτές των χρηματοοικονομικών αγορών. Η όποια “αναστάτωση” των δεικτών, μετά την πανδημία, μάλλον ως “θόρυβος” θα θεωρηθεί, παρά ως νέα κανονικότητα. Για το λόγο αυτό, οι αγορές, μετά την πρώτη ανησυχία, θα επανέλθουν στην κανονικότητα.

Γιάννης Σιάτρας