Η πολιτική ατμόσφαιρα γύρω από το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας γίνεται ολοένα και πιο βαρύθυμη, καθώς οι πρόσφατες δηλώσεις του Έλληνα Υπουργού Ενέργειας και Περιβάλλοντος, Θεόδωρου Σκυλακάκη, τονίζουν το αίσθημα ενόχλησης και αβεβαιότητας που επικρατεί ανάμεσα στις κυβερνήσεις των δύο χωρών. Η επερχόμενη σύσκεψη για την οριστικοποίηση του πλαισίου υλοποίησης του έργου, με την παρουσία του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, αντικατοπτρίζει την επιτακτική ανάγκη για άμεσες αποφάσεις, ενώ ταυτόχρονα καταδεικνύει τη γεωπολιτική και οικονομική σημασία του έργου.
Οι αντιθέσεις στις πολιτικές προσεγγίσεις
Παρά τη σαφή αναγνώριση της στρατηγικής σημασίας του έργου από όλες τις πλευρές, το πολιτικό κλίμα χαρακτηρίζεται από διαφωνίες και εντάσεις. Η καθυστέρηση στην οριστικοποίηση των ρυθμιστικών πλαισίων και η προσωπική απόφαση του Προέδρου Χριστοδουλίδη να μην επικυρώσει άμεσα τους όρους της ελληνικής πλευράς έφεραν στο προσκήνιο τον έντονο προβληματισμό και τις ανησυχίες της ελληνικής κυβέρνησης. Ο κ. Σκυλακάκης, αν και επιφυλακτικός στις δηλώσεις του, δεν έκρυψε την ανησυχία του για την πορεία του έργου, το οποίο θα προσφέρει σημαντικά γεωπολιτικά πλεονεκτήματα στην περιοχή.
Η απόφαση να συγκληθεί σύσκεψη στην Κύπρο για να δοθούν εξηγήσεις και διευκρινίσεις αντανακλά τη δυσκολία της συνεννόησης σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα. Στο παρασκήνιο, ωστόσο, φαίνεται να διαμορφώνεται ένα κλίμα καχυποψίας, καθώς οι διαφωνίες δεν είναι μόνο τεχνικής φύσης, αλλά και πολιτικής, με τις δύο κυβερνήσεις να προσπαθούν να βρουν κοινό έδαφος.
Οι φωνές αμφισβήτησης
Παράλληλα με τις πολιτικές εντάσεις, οι δημόσιες συζητήσεις γύρω από το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης αποκαλύπτουν ένα κλίμα αμφισβήτησης και σκεπτικισμού. Ορισμένοι κύκλοι επιλέγουν να επικεντρωθούν στο γεωπολιτικό ρίσκο που εμπεριέχει το έργο, προβάλλοντας τη λογική ότι η Τουρκία ενδέχεται να παρεμποδίσει την υλοποίηση. Ακόμα και αν η Τουρκία δεν έχει εκφράσει επισήμως καμία αντίρρηση, η αβεβαιότητα που επικρατεί στην περιοχή δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για την επιτυχία του έργου.
Η συγκεκριμένη αντίληψη ενισχύεται από το επιχείρημα ότι η προτεραιότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας θα πρέπει να είναι η επίλυση του Κυπριακού ζητήματος, και όχι η υλοποίηση ενεργειακών έργων. Αυτή η άποψη φαίνεται να δημιουργεί έναν πλασματικό διχασμό, θέτοντας την υλοποίηση του έργου σε αντιπαράθεση με την επιδίωξη μιας πολιτικής λύσης για το Κυπριακό.
Η κρίσιμη σημασία του έργου
Παρά τις αντιρρήσεις και τις αμφιβολίες που εκφράζονται, το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας αποτελεί κομβικό στοιχείο για την ενεργειακή ασφάλεια και την ενίσχυση των γεωπολιτικών σχέσεων στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η διασύνδεση θα επιτρέψει την εισαγωγή φθηνότερης ηλεκτρικής ενέργειας, τη μείωση της εξάρτησης από ορυκτά καύσιμα και την ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ). Αυτοί οι πυλώνες ενεργειακής πολιτικής συνδυάζονται σε μια στρατηγική που στοχεύει όχι μόνο στη βελτίωση των οικονομικών δεδομένων της Κύπρου, αλλά και στην ενίσχυση της γεωπολιτικής της θέσης στην περιοχή.
Η συνύπαρξη αυτών των πυλώνων δεν αποτελεί δίλημμα. Η εισαγωγή φυσικού αερίου, η επέκταση της χρήσης ΑΠΕ και η ηλεκτρική διασύνδεση δεν αναιρούν το ένα το άλλο. Αντιθέτως, είναι μέρος μιας συνολικής ενεργειακής πολιτικής που στοχεύει στη δημιουργία ενός βιώσιμου και ασφαλούς ενεργειακού μέλλοντος για την Κύπρο και την Ελλάδα.
Η επίσημη θέση της Κυπριακής κυβέρνησης
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, σχολιάζοντας τις εξελίξεις, τόνισε την πρόθεση της κυβέρνησης να λάβει αποφάσεις που θα εξυπηρετούν τα συμφέροντα της Κύπρου και των πολιτών της. Ο ίδιος διαβεβαίωσε ότι δεν θα επιβαρυνθεί ούτε το κράτος ούτε οι πολίτες οικονομικά, και ότι οι αποφάσεις θα βασίζονται σε πραγματικά δεδομένα. Ο Πρόεδρος, εν μέσω ενός κλίματος καχυποψίας και πολιτικών αντεγκλήσεων, κατέστησε σαφές ότι η κυβέρνηση θα ενεργήσει με υπευθυνότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες του λαού.
Αξιοσημείωτο είναι ότι ο Πρόεδρος αναφέρθηκε στις διαφορετικές θέσεις που εκφράζονται εντός του πολιτικού και μιντιακού φάσματος, υπογραμμίζοντας την ασυνέπεια ορισμένων πολιτικών προσώπων και μέσων ενημέρωσης, τα οποία έχουν αλλάξει θέσεις ανάλογα με την πολιτική συγκυρία.
Οι δηλώσεις Αβέρωφ Νεοφύτου
Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας συνεχίζει να προκαλεί έντονες αντιδράσεις και να πυροδοτεί νέες εντάσεις σε πολιτικό και γεωπολιτικό επίπεδο. Οι δηλώσεις του πρώην προέδρου του ΔΗΣΥ και βουλευτή Αβέρωφ Νεοφύτου στο Philenews φέρνουν στο προσκήνιο μια σειρά από κρίσιμα ζητήματα, τα οποία φαίνεται να περιπλέκουν ακόμη περισσότερο την υλοποίηση του έργου, ενώ παράλληλα θέτουν υπό αμφισβήτηση τις προθέσεις και τις ευθύνες της ελληνικής κυβέρνησης και του ΑΔΜΗΕ.
Ο κ. Νεοφύτου, με ευθύ και κατηγορηματικό τρόπο, επισημαίνει τα γεωπολιτικά ρίσκα που συνοδεύουν το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης, τονίζοντας ότι αυτά τα ρίσκα αναγνωρίζονται από τον ίδιο τον ΑΔΜΗΕ. Ωστόσο, ο πρώην πρόεδρος του ΔΗΣΥ δηλώνει ότι δεν μπορεί να δεχτεί η Κύπρος να αναλάβει το πλήρες οικονομικό βάρος και το ρίσκο της αποτυχίας του έργου, ιδιαίτερα σε περίπτωση που η Τουρκία παρεμποδίσει την υλοποίηση.
Η αναφορά του ότι η Ελλάδα, η οποία κατέχει το 51% του ΑΔΜΗΕ, θα έπρεπε να αναλάβει την ευθύνη για τα γεωπολιτικά ρίσκα είναι ένα ισχυρό μήνυμα προς την ελληνική πλευρά. Ο Νεοφύτου αναμένει από την ελληνική κυβέρνηση να διασφαλίσει το έργο και να εγγυηθεί ότι, ακόμη και αν προκύψουν εμπόδια λόγω της Τουρκίας, η Κύπρος δεν θα επιβαρυνθεί με το οικονομικό κόστος. Αυτή η τοποθέτηση έρχεται να ενισχύσει την αίσθηση ότι οι διαφωνίες ανάμεσα στις δύο πλευρές δεν είναι μόνο τεχνικές, αλλά βαθιά πολιτικές και γεωπολιτικές.
Οι απαιτήσεις του ΑΔΜΗΕ και η κριτική Νεοφύτου
Εξίσου σημαντική είναι η κριτική που ασκεί ο Αβέρωφ Νεοφύτου προς τον ΑΔΜΗΕ και τον διευθύνοντα σύμβουλό του, Μάνο Μανουσάκη. Ο Νεοφύτου επισημαίνει ότι ο ΑΔΜΗΕ ζητά από την Κύπρο να εγγυηθεί όλα τα ρίσκα του έργου, χωρίς ο ίδιος να αναλαμβάνει καμία ευθύνη για το τελικό κόστος ή για τους τεχνικούς και γεωπολιτικούς κινδύνους.
Η κριτική του στρέφεται επίσης προς τις νέες απαιτήσεις που θέτει ο ΑΔΜΗΕ στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, τις οποίες θεωρεί υπερβολικές και ασύμφορες για την Κύπρο. Σύμφωνα με τον Νεοφύτου, ενώ η ΡΑΕΚ είχε αποφασίσει να αυξήσει την απόδοση της ΑΗΚ λόγω των δυσκολιών του έργου, ο ΑΔΜΗΕ ζητά περαιτέρω παραχωρήσεις, όπως την αύξηση της περιόδου απόδοσης από 12 σε 17 χρόνια και την κάλυψη των γεωπολιτικών ρίσκων από την κυπριακή πλευρά.
Αυτές οι απαιτήσεις φαίνεται να δημιουργούν νέα εμπόδια στην πρόοδο του έργου, καθώς η κυπριακή κυβέρνηση καλείται να αποφασίσει αν θα αποδεχθεί τους όρους του ΑΔΜΗΕ ή αν θα επιδιώξει μια πιο ευνοϊκή συμφωνία, η οποία δεν θα επιβαρύνει τόσο την κυπριακή οικονομία όσο και τους πολίτες.
Ένα ζήτημα εθνικής και γεωπολιτικής σημασίας
Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου-Ελλάδας αποτελεί ένα πολυεπίπεδο ζήτημα, το οποίο ενσωματώνει πολιτικές, γεωπολιτικές και οικονομικές παραμέτρους. Η δυσκολία των αποφάσεων δεν έγκειται μόνο στην τεχνική υλοποίηση του έργου, αλλά και στις πολιτικές και διπλωματικές προκλήσεις που το περιβάλλουν. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν θα καθορίσουν όχι μόνο την ενεργειακή πορεία της Κύπρου και της Ελλάδας, αλλά και τη γεωπολιτική τους θέση στην ευρύτερη περιοχή.
Σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές ότι οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται με γνώμονα το συμφέρον των πολιτών, αλλά και με προσοχή στη γεωπολιτική αστάθεια που χαρακτηρίζει την Ανατολική Μεσόγειο. Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης είναι μια σημαντική ευκαιρία, αλλά και μια πρόκληση που απαιτεί προσεκτική διαχείριση και στρατηγική σκέψη.
