Προϋπολογισμός 2021: Στο 10,5% η ύφεση το 2020 (από -8,2%) και στο 4,8% η ανάπτυξη το 2021

Βαθιά ύφεση 10,5% φέτος (έναντι αρχικής εκτίμησης 8,2%) και ανάκαμψη της οικονομίας κατά 4,8% (έναντι αρχικής εκτίμησης 7,5%) προβλέπει το τελικό κείμενο του κρατικού προϋπολογισμού για το 2021 που κατατέθηκε στη Βουλή.

Οι δαπάνες για την αντιμετώπιση της πανδημίας, το 2021 θα φτάσουν τα 5,5 δισ. ευρώ εκ των οποίων τα 2,5 δισ. φορούν σε προβλεπόμενες εκταμιεύσεις και τα άλλα 3 δισ. ευρώ θα δεσμευτούν σε έναν «κουμπαρά ασφαλείας».

Το συνολικό ύψος των μέτρων για την αντιμετώπιση των οικονομικών συνεπειών της πανδημίας αναμένεται να αγγίξει τα 31,4 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 23,9 δισ. ευρώ αφορούν το έτος 2020 και τα 7,5 δισ. ευρώ το έτος 2021.

Τα ανωτέρω δημοσιονομικά μέτρα αλλά και οι συνέπειες της ύφεσης του 2020 οδηγούν σε πρόβλεψη πρωτογενούς ελλείμματος ύψους 3,88% του ΑΕΠ για το 2021 (έναντι 1,1% του ΑΕΠ).

Οι συνολικές δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2021 προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 67,184 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 2,148 δισ. ευρώ σε σχέση με εκτιμώμενο ύψος τους για το 2020.

Η μείωση αυτή ουσιαστικά προκαλείται από ψαλίδισμα κατά 5,756 δισ. ευρώ των δαπανών αντιμετώπισης της πανδημίας λόγω της αναμενόμενης ύφεσης του υγειονομικού φαινομένου, καθώς και στην εφάπαξ καταβολή ύψους 1.400 εκατ. ευρώ για τα αναδρομικά των συνταξιούχων που έλαβε χώρα το 2020.

Οι δαπάνες που αφορούν την αντιμετώπιση της πανδημίας το 2021 είναι της τάξης των 2,5 δισ. ευρώ και συμπεριλαμβάνονται στο λογαριασμό «μεταβιβάσεις».

Επιπλέον, 3,000 δισ. ευρώ συμπεριλαμβάνονται στον λογαριασμό “πιστώσεις υπό κατανομή” και θα εκταμιευθούν, εφόσον απαιτηθεί.

Επίσης προβλέπεται προβλέπει σημαντική αύξηση των εσόδων, κυρίως λόγω της προβλεπόμενης οικονομικής μεγέθυνσης και της αύξησης της απασχόλησης. Συγκεκριμένα, τα φορολογικά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού αναμένεται να ανέλθουν σε 47,836 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 3,571 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2020 (+8,1%).

Η αύξηση αυτή προέρχεται κυρίως από την αύξηση των εσόδων από το ΦΠΑ (+2.465 εκατ. ευρώ), τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης (+139 εκατ. ευρώ), τους φόρους εισοδήματος φυσικών προσώπων (+163 εκατ. ευρώ) και νομικών προσώπων (+830 εκατ. ευρώ).

Η σταδιακή αποπληρωμή μέρους των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων που είχαν ανασταλεί κατά το 2020 θα συνεισφέρει στα έσοδα 224 εκατ. ευρώ. Επίσης, προβλέπεται αύξηση κατά 709 εκατ. ευρώ (+3,5%) των εσόδων των ΟΚΑ από ασφαλιστικές εισφορές, λόγω αύξησης της απασχόλησης.

Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

Το προσχέδιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης κατατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 18 Νοεμβρίου 2020 και ξεκίνησε η σχετική διαβούλευση με την Επιτροπή. Στις 25 Νοεμβρίου θα ξεκινήσει και η σχετική δημόσια διαβούλευση επί των στρατηγικών κατευθύνσεων του Σχεδίου, ενώ το τελικό Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Σταθερότητας αναμένεται να υποβληθεί στα Ευρωπαϊκά Όργανα κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021 και να εγκριθεί στο αμέσως επόμενο τρίμηνο, κατά τη διάρκεια του οποίου αναμένεται να υπάρξει η πρώτη εκταμίευση (προκαταβολή) για τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ενώ είναι πιθανό να υπάρξει εντός του 2021 και μια ακόμα εκταμίευση, αφού αυτές είναι διπλές ανά έτος.

Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αφορά επενδύσεις, προγράμματα (όπως προγράμματα κατάρτισης ή ενεργειακής αναβάθμισης), καθώς και μεταρρυθμίσεις που υλοποιήθηκαν από τον Φεβρουάριο του 2020 και εντεύθεν, συνεπώς η απορρόφηση των σχετικών πόρων μπορεί και πρόκειται να ξεκινήσει πριν την επίσημη έγκρισή του. Η μακροοικονομική επίπτωση των παρεμβάσεων που θα γίνουν στο πλαίσιο αυτό εντός του 2021, λόγω των σημαντικών επενδυτικών δαπανών που περιλαμβάνει ο Μηχανισμός θα επηρεάσουν θετικά το ΑΕΠ και τα δημόσια έσοδα τόσο του 2021 όσο και του 2022 και των επόμενων ετών.

Πέραν του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, κατά το 2021 σημαντική θα είναι και η συμβολή του React-EU, το οποίο αφορά σε ένα πρόγραμμα γέφυρα, περιλαμβάνοντας δράσεις και δαπάνες για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας Covid-19. Το πρόγραμμα αυτό επικεντρώνεται στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των συστημάτων υγείας, τη διατήρηση και δημιουργία θέσεων εργασίας, την ενίσχυση των οικονομικά ευάλωτων πολιτών, την παροχή κεφαλαίου κίνησης και την ενίσχυση των επενδύσεων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Σημαντικοί πόροι στους τομείς αυτούς θα διοχετευτούν εντός του 2021 μέσω του React-EU.

Αθροιστικά οι πόροι που προβλέπονται το 2021 από όλα τα εργαλεία του μηχανισμού του Next Generation EU, περιλαμβανομένων και των δανείων αναμένεται να ξεπεράσουν τα 5,5 δισ. ευρώ με αντίστοιχο ποσοστό απορρόφησης, με την εξαίρεση μόνο κάποιων δαπανών που πραγματοποιήθηκαν το 2020 και θα πληρωθούν, εφόσον περιληφθούν στα σχετικά εργαλεία, το 2021.

Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας & REACT-EU(σε εκατ. ευρώ)
2020 2021
Recovery and Resilience Facility Επιχορηγήσεις 0 2.635*
Δάνεια 0 1.272
REACT-EU Επιχορηγήσεις 0 1.600**
Σύνολο 5.507

* Το ποσό των 2.635 έχει περιληφθεί ως έσοδο στις μεταβιβάσεις κεντρικής κυβέρνησης και ως δαπάνη στις πιστώσεις υπό κατανομή.

** Το ποσό αυτό είναι επιπλέον των δαπανών του ΠΔΕ.