Ποιος Παγκόσμιος Παίκτης Κερδίζει τελικά από την Ενεργειακή Κρίση;

Ποιος Παγκόσμιος Παίκτης Κερδίζει από την Ενεργειακή Κρίση;

Ποιος παγκόσμιος παίκτης κερδίζει τελικά από την ενεργειακή κρίση; Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν λιγότερες εναλλακτικές λύσεις στο Ρωσικό φυσικό αέριο, επειδή οι άλλοι μεγάλοι προμηθευτές του καυσίμου δεν μπορούν να επεκτείνουν γρήγορα τις εξαγωγές τους….

  • Το εμπάργκο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις εισαγωγές πετρελαίου από την Ρωσία θα μπορούσε να προκαλέσει ένα νέο τράνταγμα στην παγκόσμια οικονομία, προωθώντας μια αναδιάταξη του παγκόσμιου εμπορίου ενέργειας που αφήνει την Ρωσία οικονομικά πιο αδύναμη, δίνει στην Κίνα και την Ινδία διαπραγματευτική δύναμη και ενισχύει σημαντικά παραγωγούς όπως η Σαουδική Αραβία.

Η Ευρώπη, οι Ηνωμένες Πολιτείες και μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου θα μπορούσαν να υποφέρουν επειδή οι τιμές του πετρελαίου, οι οποίες βαδίζουν υψηλότερα εδώ και μήνες, θα μπορούσαν να ανέβουν περαιτέρω καθώς η Ευρώπη αγοράζει ενέργεια από πιο απομακρυσμένους προμηθευτές. Οι ευρωπαϊκές εταιρείες θα πρέπει να αναζητήσουν ποιότητες πετρελαίου που μπορούν να επεξεργαστούν τα διυλιστήρια τους τόσο εύκολα όσο το ρωσικό πετρέλαιο. Θα μπορούσαν να υπάρξουν ακόμη και σποραδικές ελλείψεις ορισμένων καυσίμων όπως το ντίζελ, το οποίο είναι ζωτικής σημασίας για φορτηγά και γεωργικό εξοπλισμό.

Στην πραγματικότητα, η Ευρώπη εμπορεύεται με έναν απρόβλεπτο προμηθευτή πετρελαίου -την Ρωσία- και με ασταθείς εξαγωγείς στην Μέση Ανατολή. Το κυνήγι της για νέες προμήθειες πετρελαίου -και η προσπάθεια της Ρωσίας να βρει νέους αγοραστές του πετρελαίου της δεν θα αφήσει κανένα μέρος του κόσμου ανέγγιχτο, είπαν ειδικοί στον τομέα της ενέργειας. Αλλά το να καταλάβουμε το αντίκτυπο σε κάθε χώρα ή επιχείρηση είναι δύσκολο γιατί οι ηγέτες, τα στελέχη ενέργειας και οι έμποροι θα ανταποκριθούν με διάφορους τρόπους.

Η Κίνα και η Ινδία θα μπορούσαν να προστατευθούν από το βάρος των υψηλότερων τιμών του πετρελαίου, επειδή η Ρωσία τους προσφέρει πετρέλαιο με έκπτωση. Τους τελευταίους δύο μήνες, η Ρωσία έγινε ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής πετρελαίου στην Ινδία, ξεπερνώντας άλλους μεγάλους παραγωγούς όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η Ινδία έχει πολλά μεγάλα διυλιστήρια που μπορούν να αποκομίσουν πλούσια κέρδη διυλίζοντας το ρωσικό πετρέλαιο σε ντίζελ και άλλα καύσιμα υψηλής ζήτησης σε όλο τον κόσμο.

Oι δυτικοί ηγέτες στοχεύουν κι ελπίζουν να αποδυναμώσουν τον πρόεδρο Vladimir Putin, στερώντας του δισεκατομμύρια δολάρια από πωλήσεις ενέργειας. Ελπίζουν ότι οι κινήσεις τους θα αναγκάσουν τους Ρώσους παραγωγούς πετρελαίου να κλείσουν τα πηγάδια τους, επειδή η χώρα δεν έχει πολλά μέρη για να αποθηκεύσει πετρέλαιο ενώ θα ψάχνει νέους αγοραστές. Αλλά η προσπάθεια είναι επικίνδυνη και θα αποτύχει. Εάν οι τιμές του πετρελαίου αυξηθούν σημαντικά, τα συνολικά έσοδα της Ρωσίας από το πετρέλαιο ενδέχεται να μην μειωθούν πολύ.

Άλλοι παραγωγοί πετρελαίου όπως η Σαουδική Αραβία και οι δυτικές εταιρείες πετρελαίου όπως η Exxon Mobil, η BP, η Shell και η Chevron τα πάνε καλά απλώς και μόνο επειδή οι τιμές του πετρελαίου είναι υψηλότερες. Στην άλλη πλευρά, οι παγκόσμιοι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να πληρώσουν περισσότερα για κάθε γαλόνι καυσίμων και αγαθών που αποστέλλονται σε φορτηγά και τρένα.

«Είναι μια ιστορικά μεγάλη υπόθεση», ανέφερε ο Robert McNally, σύμβουλος ενέργειας του Προέδρου George W. Bush. «Αυτό θα αναδιαμορφώσει όχι μόνο τις εμπορικές σχέσεις αλλά τις πολιτικές και γεωπολιτικές».

Οι αξιωματούχοι της ΕΕ δεν έχουν ακόμη δημοσιοποιήσει όλες τις λεπτομέρειες της προσπάθειάς τους να περιορίσουν τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου, αλλά έχουν πει ότι αυτές οι πολιτικές θα τεθούν σε ισχύ μέσα στους επόμενους μήνες. Αυτό έχει σκοπό να δώσει στους Ευρωπαίους χρόνο να προετοιμαστούν, αλλά θα δώσει επίσης στη Ρωσία και στους εταίρους της χρόνο να επινοήσουν λύσεις. Ποιος θα προσαρμοστεί καλύτερα στη νέα πραγματικότητα είναι δύσκολο να γνωρίζουμε.

Σύμφωνα με όσα έχουν πει μέχρι στιγμής Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, η ένωση θα απαγορεύσει τις εισαγωγές αργού πετρελαίου και διυλισμένων καυσίμων όπως το ντίζελ από ρωσικά τάνκερ, που αντιπροσωπεύουν τα δύο τρίτα των αγορών της ηπείρου από την Ρωσία. Η απαγόρευση θα εφαρμοστεί σταδιακά σε περισσότερους από έξι μήνες για το αργό και οκτώ μήνες για το ντίζελ και άλλα διυλισμένα καύσιμα.

Επιπλέον, η Γερμανία και η Πολωνία έχουν δεσμευτεί να σταματήσουν την εισαγωγή πετρελαίου από την Ρωσία με αγωγό, πράγμα που σημαίνει ότι οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να μειώσουν τις ρωσικές εισαγωγές κατά 3,3 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα μέχρι το τέλος του έτους.

Και η Ένωση είπε ακόμη ότι οι ευρωπαϊκές εταιρείες δεν θα επιτρέπεται πλέον να ασφαλίζουν τα δεξαμενόπλοια που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο οπουδήποτε. Αυτή η απαγόρευση θα εφαρμοστεί επίσης σταδιακά σε αρκετούς μήνες.

Επειδή πολλές από τις μεγαλύτερες ασφαλιστικές εταιρείες του κόσμου έχουν την έδρα τους στην Ευρώπη, αυτή η κίνηση θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά το κόστος της αποστολής ρωσικής ενέργειας, αν και οι ασφαλιστές στην Κίνα, την Ινδία και την ίδια τη Ρωσία μπορεί τώρα να αναλάβουν μέρος αυτής της επιχείρησης.

Πριν από την εισβολή στην Ουκρανία, περίπου οι μισές εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας πήγαιναν στην Ευρώπη, αντιπροσωπεύοντας 10 δισεκατομμύρια δολάρια σε συναλλαγές το μήνα. Οι πωλήσεις ρωσικού πετρελαίου στην Ε.Ε. έχουν μειωθεί αρκετά τους τελευταίους μήνες, ενώ προς τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Βρετανία έχουν σχεδόν εξαλειφθεί.

Ορισμένοι ενεργειακοί αναλυτές λένε ότι η νέα ευρωπαϊκή προσπάθεια θα μπορούσε να βοηθήσει στην αποδέσμευση της Ευρώπης από την Ρωσική ενέργεια και να περιορίσει την πολιτική μόχλευση του Putin στις δυτικές χώρες.

  • «Υπάρχουν πολλές γεωπολιτικές επιπτώσεις», ανέφερε η Meghan L. O’Sullivan, διευθύντρια του έργου γεωπολιτικής ενέργειας στη Σχολή Kennedy του Χάρβαρντ. «Η απαγόρευση θα τραβήξει τις Ηνωμένες Πολιτείες πιο βαθιά μέσα στην παγκόσμια ενεργειακή οικονομία και θα ενισχύσει τους ενεργειακούς δεσμούς μεταξύ Ρωσίας και Κίνας».

Μια άλλη ελπίδα των δυτικών ηγετών είναι ότι οι κινήσεις τους θα μειώσουν την θέση της Ρωσίας στην παγκόσμια ενεργειακή βιομηχανία. Η ιδέα είναι ότι παρά τις προσπάθειές της να βρει νέους αγοραστές στην Κίνα, την Ινδία και αλλού, η Ρωσία θα εξάγει λιγότερο πετρέλαιο συνολικά. Ως αποτέλεσμα, οι Ρώσοι παραγωγοί θα χρειαστεί να κλείσουν πηγάδια, τα οποία δεν θα μπορούν να επανεκκινήσουν εύκολα λόγω των δυσκολιών της γεώτρησης και της παραγωγής πετρελαίου σε αφιλόξενα πεδία της Αρκτικής.

Ωστόσο, η νέα ευρωπαϊκή πολιτική είναι προϊόν συμβιβασμών μεταξύ χωρών που μπορούν εύκολα να αντικαταστήσουν την Ρωσική ενέργεια και χωρών, όπως η Ουγγαρία, που δεν μπορούν να κόψουν την εξάρτησή τους από την Μόσχα ή δεν είναι πρόθυμες να το κάνουν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο 800.000 βαρέλια ημερησίως ρωσικού πετρελαίου που πηγαίνει στην Ευρώπη μέσω αγωγών αποκλείστηκαν από το εμπάργκο προς το παρόν.

Οι Ευρωπαίοι αποφάσισαν επίσης να θέσουν σταδιακά τους περιορισμούς στην ασφάλιση Ρωσικών αποστολών πετρελαίου λόγω της σημασίας της ναυτιλιακής βιομηχανίας προς την Ελλάδα και την Κύπρο. Oι συμβιβασμοί αυτοί θα υπονομεύσουν την αποτελεσματικότητα της νέας Ευρωπαϊκής προσπάθειας, προειδοποίησαν ορισμένοι ειδικοί στον τομέα της ενέργειας.

«Γιατί να περιμένω έξι μήνες;» αναρωτιέται ο David Goldwyn, κορυφαίος αξιωματούχος ενέργειας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην κυβέρνηση Obama. «Καθώς οι κυρώσεις έχουν διαμορφωθεί, το μόνο που θα συμβεί είναι ότι θα δείτε περισσότερο ρωσικό αργό πετρέλαιο και ροή προϊόντων προς άλλους προορισμούς», είπε. Αλλά πρόσθεσε, «Είναι ένα απαραίτητο πρώτο βήμα».

Παρά το εμπάργκο πετρελαίου, η Ευρώπη θα παραμείνει εξαρτημένη από το Ρωσικό φυσικό αέριο για κάποιο χρονικό διάστημα, ενδεχομένως και χρόνια. Αυτό θα διατηρήσει μέρος της μόχλευσης του Putin, ειδικά εάν η ζήτηση φυσικού αερίου αυξηθεί κατά την διάρκεια ενός κρύου χειμώνα. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν λιγότερες εναλλακτικές λύσεις στο Ρωσικό φυσικό αέριο, επειδή οι άλλοι μεγάλοι προμηθευτές αυτού του καυσίμου στον κόσμο -οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Αυστραλία και το Κατάρ- δεν μπορούν να επεκτείνουν γρήγορα τις εξαγωγές τους.

Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα αφορά την αυξανόμενη δημοτικότητα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι υψηλότερες τιμές του πετρελαίου και του φυσικού αερίου θα ενθαρρύνουν άτομα, επιχειρήσεις και αιρετούς αξιωματούχους στην Ευρώπη και αλλού να απομακρυνθούν ταχύτερα από τα αυτοκίνητα με κινητήρες εσωτερικής καύσης και τους σταθμούς παραγωγής ενέργειας που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα.

Η Ρωσία έχει επίσης κι άλλα χαρτιά να παίξει, τα οποία θα υπονομεύσουν την αποτελεσματικότητα του ευρωπαϊκού εμπάργκο.

Η Κίνα είναι μια αναπτυσσόμενη αγορά για την Ρωσία. Με τους αγωγούς της να βρίσκονται σχεδόν στο όριο, η Κίνα αύξησε τις αποστολές ρωσικού αργού με δεξαμενόπλοια τους τελευταίους μήνες.

Η Σαουδική Αραβία και το Ιράν ενδέχεται να χάσουν από αυτές τις αυξημένες Ρωσικές πωλήσεις στην Κίνα και οι πωλητές της Μέσης Ανατολής αναγκάστηκαν να μειώσουν τις τιμές τους για να ανταγωνιστούν το Ρωσικό αργό πετρέλαιο με μεγάλη έκπτωση.

Η Δρ O’Sullivan είπε ότι η σχέση μεταξύ της Ρωσίας, της Σαουδικής Αραβίας και άλλων μελών της συμμαχίας OPEC Plus θα μπορούσε να γίνει πιο περίπλοκη «καθώς η Μόσχα και το Ριάντ ανταγωνίζονται για να δημιουργήσουν και να διατηρήσουν το μερίδιο αγοράς τους στην Κίνα».

Την Πέμπτη, η Σαουδική Αραβία, η Ρωσία και οι εταίροι τους στον OPEC Plus δήλωσαν ότι θα αυξήσουν την παραγωγή πετρελαίου κατά 648.000 βαρέλια την ημέρα, 50% περισσότερο από την αύξηση των 400.000 βαρελιών που είχαν συμφωνήσει πέρυσι. Αλλά τα μέλη του καρτέλ έχουν αποτύχει να παράγουν τόσο πετρέλαιο όσο είχαν δεσμευτεί.

Παρόλο που οι εμπορικοί δεσμοί στον τομέα της ενέργειας ανακατεύονται, οι μεγάλοι παραγωγοί πετρελαίου όπως η Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν ωφεληθεί συνολικά από τον πόλεμο στην Ευρώπη. Πολλές ευρωπαϊκές εταιρείες είναι πλέον πρόθυμες να αγοράσουν περισσότερο πετρέλαιο από την Μέση Ανατολή. Τα έσοδα από τις εξαγωγές πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας ανεβαίνουν και θα μπορούσαν να σημειώσουν ρεκόρ φέτος, σύμφωνα με την Middle East Petroleum and Economic Publications, η οποία παρακολουθεί την βιομηχανία, ωθώντας το εμπορικό πλεόνασμα του βασιλείου σε περισσότερα από 250 δισεκατομμύρια δολάρια.

Η Ινδία είναι ένας άλλος σημαντικός παίκτης επειδή έχει μεγάλα διυλιστήρια επεξεργάζονται Ρωσικό αργό, μετατρέποντάς το σε ντίζελ, μερικά από τα οποία θα καταλήξουν στην Ευρώπη ακόμη και αν η πρώτη ύλη προερχόταν από την Ρωσία.

«Η Ινδία γίνεται ο de facto κόμβος διύλισης για την Ευρώπη», ανέφεραν σε πρόσφατη έκθεση τους αναλυτές της RBC Capital Markets.

Αλλά η αγορά ντίζελ από την Ινδία θα αυξήσει το κόστος στην Ευρώπη, επειδή είναι πιο ακριβό στην μεταφορά του σε σχέση με τα κοντινά Ρωσικά διυλιστήρια. «Η ακούσια συνέπεια είναι ότι η Ευρώπη ουσιαστικά εισάγει τον πληθωρισμό στους πολίτες της», ανέφεραν οι αναλυτές της RBC.

Η Ινδία λαμβάνει περίπου 600.000 βαρέλια την ημέρα από την Ρωσία, από 90.000 την ημέρα πέρυσι, όταν η Ρωσία ήταν ένας σχετικά μικρός προμηθευτής. Είναι πλέον ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής της Ινδίας μετά το Ιράκ. Αλλά η Ινδία θα μπορούσε να δυσκολευτεί να συνεχίσει να αγοράζει από τη Ρωσία εάν οι περιορισμοί της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις ευρωπαϊκές εταιρείες που ασφαλίζουν ρωσικές αποστολές πετρελαίου αυξήσουν το κόστος υπερβολικά. «Η Ινδία είναι ο νικητής», δήλωσε η Helima Croft, επικεφαλής στρατηγικής εμπορευμάτων της RBC, «εφόσον δεν θα πληγεί από δευτερεύουσες κυρώσεις».

@Clifford Krauss/New York Times