Πηνελόπη [πρότυπο συζυγικής πίστης] και Οδυσσέας [ΒΙΝΤΕΟ] από τον Κωνσταντίνο θ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

ΠΗΝΕΛΟΠΗ

  • [πρότυπο συζυγικής πίστης] και Οδυσσέας [ΒΙΝΤΕΟ]

από τον Κωνσταντίνο θ. Οικονόμου, δάσκαλο, συγγραφέα

    Η Πηνελόπη, ιδιαίτερα γνωστή από την ομηρική Οδύσσεια, ήταν σύζυγος του Οδυσσέα και κόρη του βασιλιά των Αμυκλών της Λακωνίας, Ικάριου και της Περίβοιας. Το όνομά της είναι έως τις μέρες μας σύμβολο της πιστής και αφοσιωμένης συζύγου.

ΣΥΖΥΓΟΣ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ: Η Πηνελόπη παντρεύτηκε το μυθικό βασιλιά της Ιθάκης Οδυσσέα. Σύμφωνα με την κυριότερη μυθική εκδοχή, ο Ικάριος είχε προκηρύξει αγώνα δρόμου, στον οποίο ο Οδυσσέας νίκησε τους αντίζηλούς του και πήρε την Πηνελόπη, ως έπαθλο. Σύμφωνα με την ελάσσονα μυθική εκδοχή, ο Οδυσσέας παντρεύτηκε την Πηνελόπη χάρη στον Τυνδάρεω, που έπεισε τον αδερφό του τον Ικάριο να του τη δώσει. Πρωτύτερα ο Οδυσσέας είχε αποτύχει, όπως και δεκάδες άλλοι υποψήφιοι, στη διεκδίκηση της Ελένης, κόρη του Τυνδάρεω, αλλά εξαιτίας της βοήθειας που είχε προσφέρει στον Τυνδάρεω πήρε ως αντάλλαγμα την Πηνελόπη. Στον ένα χρόνο που έζησε με τον Οδυσσέα, πριν αυτός φύγει για την Τροία, απέκτησε μαζί του έναν γιο, τον Τηλέμαχο, ενώ κάποιοι αρχαίοι συγγραφείς διατείνονται πως μετά την επιστροφή του Οδυσσέα έκανε και τον Πτολίπορθο. Πάντως για τον ήρωα Οδυσσέα θα μιλήσουμε περισσότερο όταν ασχοληθούμε με την ενότητα του Τρωικού Πολέμου.

ΤΑ ΠΕΤΡΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣΗ Πηνελόπη, εκτός από ομορφιά και πλούτη, είχε, κυρίως, και όλες τις αρετές μιας ιδανικής συζύγου. Ήταν έξυπνη, συνετή, πιστή στον άντρα της και αφοσιωμένη στο γιο της, Τηλέμαχο, που ήταν βρέφος ακόμη, την εποχή που αναχώρησε ο Οδυσσέας για την τρωική εκστρατεία. Το τελευταίο βράδυ πριν την αναχώρησή του, ο Οδυσσέας της είπε να ξαναπαντρευτεί αν δε ακόμη δεν είχε γυρίσει και ο γιος της είχε πια φτάσει στην εφηβεία. Παρόλα αυτά η Πηνελόπη τον περίμενε για 20 χρόνια, ακόμη και όταν όλοι τον θεωρούσαν νεκρό.

ΟΙ ΕΝΟΧΛΗΤΙΚΟΙ ΜΝΗΣΤΗΡΕΣ: Στα χρόνια που ο Οδυσσέας θεωρείτο από τους περισσότερους νεκρός, στο παλάτι του εγκαταστάθηκαν και λυμαίνονταν το βιος του πολλοί μνηστήρες που προσδοκούσαν, νυμφευόμενοι την Πηνελόπη, να πάρουν το θρόνο της Ιθάκης. Οι μνηστήρες στην Οδύσσεια είναι 1081, συγκεκριμένα 52 από το Δουλίχιο2 και 6 συνοδοί τους, 24 από τη Σάμη, 20 από τη Ζάκυνθο, 12 από την Ιθάκη και ο κήρυκας Μέδοντας, ο αοιδός Φήμιος και 2 υπηρέτες. Συνολικά 108 μνηστήρες και 10 συνοδοί τους. Οταν ο Οδυσσέας επέστρεψε δεν σκότωσε το Φήμιο γιατί τραγουδούσε στους μνηστήρες απο ανάγκη. Κάποιοι από τους πιο γνωστούς μνηστήρες της Πηνελόπης ήταν οι Αντίνοος, Ευρύμαχος, Αμφίνομος και Αγέλαος.

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ: Τα πρώτα χρόνια, μετά την άφιξη των μνηστήρων, η Πηνελόπη τους αγνοούσε, όταν όμως οι μνηστήρες άρχισαν να την πιέζουν, αναγκάστηκε να δηλώσει ότι θα διαλέξει έναν από αυτούς, όταν θα τελειώσει το σάβανο που έπλεκε για τον πεθερό της Λαέρτη. Η Πηνελόπη, που δεν επιθυμούσε βέβαια να ξαναπαντρευτεί, έπλεκε το σάβανο την ημέρα και το ξήλωνε την νύχτα. Αυτό συνεχίστηκε για πολλά χρόνια, κατά τα οποία οι μνηστήρες έτρωγαν και λεηλατούσαν την περιουσία του Οδυσσέα, μέχρι που κάποια υπηρέτρια πρόδωσε το μυστικό της. Τότε και πάλι για να καθυστερησει την εξέλιξη του μοιραίου, αναγκάστηκε να κηρύξει αγώνα τοξοβολίας, για να παντρευτεί τον νικητή. Εκείνη όμως ήταν και η στιγμή που επέστρεψε ο Οδυσσέας, και με μορφή γέροντα, φόνευσε τους μνηστήρες και ξανακέρδισε τη συζυγό του και το θρόνο του.

ΤΟ ΚΛΕΟΣ ΤΗΣ ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ: Η ιδανική αγάπη της Πηνελόπης προς το σύζυγό της, εγκωμιάζεται από τον Αγαμέμνονα στη λεγόμενη «Μικρή Νέκυια» της Οδύσσειας. Ο Αγαμέμνων, νεκρός πια, στον Κάτω Κόσμο, μακαρίζει τον Οδυσσέα και επαινεί την αρετή της Πηνελόπης, σε αντιδιαστολή με τη δική του σύζυγο, την Κλυταιμνήστρα: Καλότυχε [ὄλβιε] γιε του Λάερτη, Οδυσσέα πολύτεχνε, είχες την τύχη εσύ ταίρι σου ν᾽ αποκτήσεις μ᾽ αρετή μεγάλη· άψογη η Πηνελόπη, του Ικαρίου η κόρη, με φρόνημα αγαθό, ποτέ τον Οδυσσέα δεν λησμόνησε, ομόκλινό της σύζυγο. Γι᾽ αυτό και δεν θα σβήσει η ενάρετή της δόξα [κλέος οὔ ποτ᾽ ὀλεῖται ἀρετῆς]· για τους θνητούς οι αθάνατοι τραγούδι ωραίο θα στήσουν, τιμή στη μυαλωμένη Πηνελόπη. Όχι όπως η δική μου, η κόρη του Τυνδάρεω, που έργα φριχτά μελέτησε, κι έσφαξε, όπως έσφαξε, τον νόμιμό της άντρα3. Αυτής της μέλλεται τραγούδι μισητό στο στόμα των ανθρώπων, που θα φορτώσει και στο μέλλον φήμη βαριά [χαλεπὴν φῆμιν] στων γυναικών τη φύτρα, ακόμη κι αν αποδειχτεί κάποια γυναίκα ενάρετη4”.

[email protected] www.scribd.com/oikonomoukon

1. Σχετικά: Οδύσσεια, ραψωδία π 247-253.

2Σύμφωνα με την Οδύσσεια, κι αφού το Δουλίχιο είχε δικό του βασιλιά, τον Μέγη, συμπεραίνουμε πως πρόκειται για ένα αυτόνομο κράτος των Αχαιών. Αν και έχει κάποια συγγένεια, αυτό το βασίλειο δε θα πρέπει να συγχέεται με το νησί Δουλίχιο, το τμήμα εκείνο της επικράτειας του Οδυσσέα, με το ίδιο όνομα. Το δεύτερο Δουλίχιο, προσδιορίζεται ως μια από τις νήσους του συμπλέγματος της Ιθάκης, όπου φαίνεται πως από εκείνη την περιοχή, είχαν έρθει οι μισοί σχεδόν μνηστήρες της Πηνελόπης. Υπάρχει, δηλαδή, μια συνωνυμία, μεταξύ του βασιλείου του Μέγη και του νησιού του Οδυσσέα, που έχει προβληματίσει τους μελετητές των επών. Η αλήθεια όμως είναι, πως η ονομασία Δουλίχιο δε δίδεται απ’ τον ποιητή πάντα για τον ίδιο τόπο, αλλά για δύο διαφορετικούς, που ωστόσο έμμεσα συνδέονται.

3. Εννοεί το φόνο του Αγαμέμνονα από τη σύζυγό του Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της τον Αίγισθο, μετά την επιστροφή του πρώτου απο την Τροία.

4. Οδύσσεια, ω 192-202.

ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ: https://www.youtube.com/watch?v=Dgmz88rtj0c