Πέμπτη, 08-Απρ-2021: Η μανία των SPAC και τα “ύστερα” του καπιταλισμού

Του Jared Dillian

Το 2017, η ατάκα περί “ύστερου καπιταλισμού” ανθούσε στο Twitter. Εκείνη την εποχή, το περιοδικό The Atlantic ερεύνησε την προέλευση και τη χρήση της φράσης και διαπίστωσε ότι χρησιμοποιείτο για να περιγράψει τις υπερβολές που προκύπτουν στο πλαίσιο  μιας οικονομίας ελεύθερης αγοράς – όπως μια μαργαρίτα που κοστολογείται 1.200 δολάρια σε ένα μπαρ – και υποδηλώνουν ότι η κατάρρευσή της πλησιάζει. Δεν είναι ότι αυτοί που “έπαιξαν” τότε με την συγκεκριμένη φράση είχαν λάθος, απλά ίσως το έπραξαν “λίγο” πρόωρα.

Τυχαίνει να μου αρέσει ο καπιταλισμός. Μπορώ να αποκτήσω σχεδόν οτιδήποτε θέλω και να το βλέπω να παραδίδεται στην πόρτα μου σε 48 ώρες χάρη στον καπιταλισμό. Μια οικονομία ελεύθερης αγοράς σημαίνει ότι, όταν πηγαίνετε στο σούπερ μάρκετ για να αγοράσετε μια γαλοπούλα για το δείπνο των Ευχαριστιών, υπάρχουν εκατοντάδες εναλλακτικές μεταξύ των οποίων μπορείτε να επιλέξετε.

  • Σημαίνει επίσης ότι μπορείτε να ξοδέψετε λιγότερα από 100 δολάρια για μια τηλεόραση που κατασκευάστηκε στο εξωτερικό ή ότι εκατομμύρια ώρες ψυχαγωγίας διατίθενται έναντι 14 δολαρίων τον μήνα – ακόμη και δωρεάν σε ορισμένες περιπτώσεις.

Ο αναντικατάστατος ρόλος της αποτυχίας και της χρεοκοπίας

  • Όταν ο καπιταλισμός λειτουργεί σωστά, το χρήμα κατανέμεται στις πλέον παραγωγικές χρήσεις, ωφελώντας την κοινωνία στο σύνολό της. Σίγουρα, υπήρξαν περίοδοι στην ιστορία όταν το κεφάλαιο κατανεμήθηκε σε μη παραγωγικές χρήσεις. Αυτό συμβαίνει συνήθως στην κορυφή των οικονομικών κύκλων, όταν κάθε επενδυτική ευκαιρία φαντάζει ελκυστική, καθώς και στο κάτω μέρος των κύκλων, όταν καμία δεν μοιάζει θελκτική. Ο καπιταλισμός είναι μια διαδικασία πειραματισμού, με τις αποτυχίες να τιμωρούνται, τις επιτυχίες να ανταμείβονται και τα διδάγματα να παρέχονται ανελλιπώς. Λειτουργεί ακριβώς επειδή δεν είναι προγραμματισμένος και προσχεδιασμένος.

Το πρόβλημα πλέον είναι ότι δεν υπάρχουν αποτυχίες από τις οποίες κάποιος να μπορεί να τιμωρηθεί ή να μάθει το μάθημά του. Λόγω των ενεργειών που ανέλαβαν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ και η ομοσπονδιακή κεντρική τράπεζα της χώρας (Federal Reserve) προκειμένου να πλημμυρίσουν την οικονομία με μετρητά – ένα μέτρο της προσφοράς χρήματος αυξήθηκε κατά 3,82 τρισεκατομμύρια δολάρια πέρυσι ή κατά 25%, σε 19,1 τρισεκατομμύρια δολάρια – δεν υπάρχουν καν οι κλασσικές συγκυριακές αποτυχίες κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

  • Το πρόγραμμα παροχής ρευστότητας στα εταιρικά ομόλογα από πλευράς της Fed σήμανε ότι οι χρεοκοπίες επιβραδύνθηκαν σχεδόν ολοκληρωτικά, παρά την κατάρρευση της ζήτησης στην ευρύτερη οικονομία και τις τεράστιες διαταραχές στις αλυσίδες εφοδιασμού. Τα ποσοστά της καταναλωτικής πίστης στην πραγματικότητα αυξήθηκαν κατά τη διάρκεια της ύφεσης και οι πτωχεύσεις προσώπων και νοικοκυριών μειώθηκαν.
Η μανία των SPAC και τα "ύστερα" του καπιταλισμού
Η ποσότητα του χρήματος σε κυκλοφορία αυξήθηκε το τελευταίο έτος με τον μεγαλύτερο ρυθμόαπό το 1971

Ο οικονομικός κύκλος έχει σχεδόν εξαλειφθεί μέσω παρατεταμένων περιόδων εξαιρετικά χαλαρών νομισματικών πολιτικών και αρνητικών πραγματικών επιτοκίων. Αυτό που κάποτε ήταν ένας τυπικός επιχειρηματικός κύκλος με διαδοχικές ανθίσεις και υφέσεις έχει μετατραπεί σε μια μακρά, διαρκή “έκρηξη”, που διακόπτεται από περιστασιακές κρίσεις των κεφαλαιαγορών. Το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν των ΗΠΑ βυθίστηκε σε ετήσια βάση κατά 31,4% το β’ τρίμηνο του 2020, με την πανδημία να έχει αναλάβει τα ηνία, ωστόσο ανέκαμψε σε ποσοστό 33,4% το γ’ τρίμηνο.

δφγδφγφδ
Η εκτίναξη της οικονομίας ήταν τόσο ταχεία όσο και η βύθισή της στην αρχή της πανδημίας
  • Αποτρέπουμε το κάτω μέρος του κύκλου από το να συμβεί, άρα και την φυσική κάθαρση από τις υπερβολές που προκύπτουν. Δεν μπορείς να έχεις καπιταλισμό χωρίς αποτυχίες και χρεοκοπίες, γιατί κανείς δεν θα μαθαίνει σκληρά το μάθημα από τα παθήματά του. Αντ’ αυτού, προωθούμε την υπερεπένδυση, η οποία οδηγεί στις κακές επενδυτικές επιλογές. Και παραδείγματα κακής επένδυσης στην τρέχουσα οικονομία διαθέτουμε άπειρα.

Ο ρόλος των SPAC

Ίσως το καλύτερο παράδειγμα ύστερου καπιταλισμού σήμερα είναι το κύμα οχημάτων εξαγορών ειδικού σκοπού ή SPAC. Τους δίνετε τα χρήματά σας σε μια αρχική δημόσια προσφορά (IPO) και εκείνες υπόσχονται να τα χρησιμοποιήσουν για εξαγορές εταιρειών κάποια στιγμή στο μέλλον.

  • Περίπου 300 SPAC ιδρύθηκαν και εισήχθησαν το προηγούμενο τρίμηνο σε χρηματιστήρια στις ΗΠΑ, συγκεντρώνοντας σχεδόν 100 δισεκατομμύρια δολάρια – περισσότερα απ’ όσα συγκέντρωσε ο κλάδος μέσα σε ολόκληρο το 2020, σύμφωνα με το Bloomberg News.

Ο ειδησεογραφικός οργανισμός σημειώνει ότι τόσο μακρά είναι η “αλυσίδα” των SPAC που σπεύδουν στην αγορά που τραπεζίτες, δικηγόροι και ελεγκτές απορρίπτουν ορισμένες, προκειμένου να προλαβαίνουν να ανταποκρίνονται στα αιτήματα των υπολοίπων.

δγδγδ
Οι μετοχές των SPAC ξεπερνούν εύκολα σε απόδοση τον γενικό δείκτη S&P 500
  • Δεν έχω σκοπό να απαξιώσω τις SPAC, επειδή κι αυτές εξυπηρετούν έναν οικονομικό σκοπό: η διαδικασία μιας IPO είναι “δυσκίνητη” και οδηγεί τις εταιρείες να εισάγονται στο χρηματιστήριο με υπερυψηλές αποτιμήσεις, με ελάχιστα περιθώρια κερδών για τους ιδιώτες μικροεπενδυτές.

Οι SPAC έχουν “εκδημοκρατίσει” τη διαδικασία άντλησης κεφαλαίων και επιτρέπουν στους μικροεπενδυτές να αγοράζουν εταιρείες νωρίς στον κύκλο ανάπτυξής τους. Υπάρχουν μερικές υπέροχες SPAC εκεί έξω, αλλά υπάρχουν επίσης και πολλά σκουπίδια.

  • Οι “SPAC των σελέμπριτι” είναι ένα νέο φαινόμενο, με SPAC να έχουν ιδρυτές όπως ο τέως πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ, Ρεπουμπλικανός Paul Ryan, ο πρώην παίκτης του αμερικανικού ποδοσφαίρου  και “μαχητής” της κοινωνικής δικαιοσύνης Colin Kaepernick, ακόμη και ο κιθαρίστας Sammy Hagar. Δεν είναι κάτι που το βλέπει κανείς όταν η αγορά είναι στα “κάτω” της.

Ορισμένοι ισχυρίζονται ότι με την κατάργηση του “κανόνα του χρυσού” στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και με την υιοθέτηση ενός ευέλικτου νομισματικού “κανόνα”, έχουμε επιμηκύνει και εξομαλύνει τον επιχειρηματικό κύκλο, οδηγούμενοι σε μεγαλύτερη ευημερία.

  • Ίσως, αλλά η εμπειρία μας με ένα ευέλικτο νομισματικό πρότυπο είναι σχετικά σύντομη. Αντί να επιστρέψουμε στον κανόνα του χρυσού, πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να επιστρέψουμε στα θετικά πραγματικά επιτόκια, χωρίς να επιβάλουμε υπερβολικά μεγάλες παράπλευρες απώλειες.

Η αύξηση των επιτοκίων επιλύει τόσο το πρόβλημα της εσφαλμένης κατανομής κεφαλαίου, όσο και το πρόβλημα της ανισότητας. Το διαδικτυακό meme περί “ύστερου καπιταλισμού” ήταν πρόωρο κατά περίπου τέσσερα χρόνια. Η επόμενη ύφεση θα μπορούσε να είναι η τελευταία μας ως μιας οικονομίας ελεύθερης αγοράς.

https://www.capital.gr/bloomberg-view/3537295/i-mania-ton-spac-kai-ta-ustera-tou-kapitalismou