Ενα από τα πλέον σεβαστά αλλά αθόρυβα ονόματα στο City του Λονδίνου και συνεχιστής μιας θαλάσσιας αυτοκρατορίας που το 1970 είχε πάνω από 100 πλοία δεν βρίσκεται πια ανάμεσά μας – Οι σχέσεις με την οικογένεια Νιάρχου
Ενας από τους old money πλοιοκτήτες, από το κορυφαία, σεβαστά και συνάμα αθόρυβα στελέχη της ελληνικής ναυτιλίας στο Λονδίνο, δεν είναι πια κοντά μας.
Απεβίωσε το πρωί της Τρίτης 12 Ιανουαρίου, σε ηλικία 63 ετών, ο Γιάγκος Κολοκοτρώνης, μία από τις πλέον σημαντικές ναυτιλιακές προσωπικότητες του Λονδίνου και ένα από τα πλέον αγαπητά και σεβαστά μέλη της ελληνικής κοινότητας του Λονδίνου.
Ο Γιάγκος Κολοκοτρώνης απεβίωσε σε ηλικία 64 ετών. Θεωρείτο και ήταν από τους πιο ισχυρούς εφοπλιστές. Συνεχιστής της θαλάσσιας αυτοκρατορίας που δημιούργησε ο πατέρας του Μίνωας και ο θείος του Ιωσήφ τη δεκαετία του 1960. Ενός ομίλου που στα μέσα της δεκαετίας του 1970 διαχειριζόταν τον μεγαλύτερο στόλο σε αριθμό πλοίων από κάθε άλλη ελληνική εταιρεία. Οι τραπεζίτες του City τον χαρακτήριζαν «κέντημα», αφού η γιγάντωσή του απαίτησε πολλή δουλειά και έξυπνους οικονομικούς χειρισμούς και από τα δύο αδέλφια. Το καλό όνομα του ναυτιλιακού ομίλου Κολοκοτρώνη διατηρήθηκε πολύ ψηλά. Είναι ενδεικτικό ότι και ο ξένος Τύπος της εποχής συχνά πυκνά αναφερόταν σε αυτόν αποκαλώντας τον «θαύμα Κολοκοτρώνη», καθώς ο πατέρας του ήταν ο πρώτος Ελληνας πλοιοκτήτης που είδε τον στόλο του να σπάει το φράγμα των 100 πλοίων.
Ο Γιάγκος Κολοκοτρώνης, μόνιμος κάτοικος του Λονδίνου, ήταν παιδικός φίλος του Σπύρου Νιάρχου και πολλές φορές φιλοξενούνταν στο ιδιωτικό νησί της οικογένειας, τη γνωστή Σπετσοπούλα, ενώ δεν παρέλειπε να κάνει τις βόλτες του στο κοσμοπολίτικο νησί των Σπετσών. Μητέρα του ήταν η Κατίγκω, εµβληµατική μορφή της ελληνικής κοινότητας στη βρετανική πρωτεύουσα. Εφυγε από τη ζωή σε βαθιά γεράματα.
Ο Γιάγκος Κολοκοτρώνης σε νεαρή ηλικία. Φωτογραφία από το αρχείο του περιοδικού «Ναυτικά Χρονικά»
Η ετεροθαλής αδελφή του, Μαρίκα, κόρη της Κατίγκως από τον πρώτο της γάμο με τον Γεώργιο Πατέρα, η οποία έχει να επιδείξει πλούσιο φιλανθρωπικό έργο, είναι η μητέρα του γνωστού πλοιοκτήτη Διαμαντή Λεμού. Η Μαρίκα, με θητεία στον προεδρικό θώκο του «The Greek Orthodox Charity Organisation», του πρώτου και μεγαλύτερου φιλανθρωπικού οργανισμού που ιδρύθηκε το 1966 από συζύγους ισχυρών Ελλήνων πλοιοκτητών με σκοπό την ιατρική περίθαλψη Ελλήνων και Κυπρίων ασθενών, υποστηρίζει όχι μόνο τους ασθενείς αλλά και τις οικογένειές τους, τόσο οικονομικά όσο και ψυχολογικά, με τη συνδρομή εθελοντών και δωρητών. Επίσης, συνδράμουν οικονομικά άπορους φοιτητές που σπουδάζουν με υποτροφία και Ελληνόπουλα που ψάχνουν για δουλειά στην Αγγλία, παρέχοντάς τους δωρεάν στέγη.
Η σύζυγος του Διαμαντή Λεμού, Μπέσσυ, είναι εκείνη που συνεχίζει στο Λονδίνο το φιλανθρωπικό έργο της γιαγιάς Κατίγκως.
Ομως και ο πατέρας του Γιάγκου, ο Μίνως, παρά το φορτωμένο πρόγραμμά του, ασχολούνταν κι εκείνος με τις δωρεές. Μάλιστα στις αρχές της δεκαετίας του 1980 συνέβαλε οικονομικά, μαζί με άλλους επιφανείς Ελληνες, στην ανακαίνιση του Ελληνορθόδοξου Ιερού Ναού του Αγίου Ιωάννου του Βαπτιστού.
Το όραμα
Ο Γιάγκος Κολοκοτρώνης είχε αποφοιτήσει από το Κολέγιο του Γουέστμινστερ. Στη συνέχεια έγινε δεκτός από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, σπουδάζοντας Οικονομικές Επιστήμες και ξένες γλώσσες, ενώ παράλληλα απασχολούνταν στην οικογενειακή επιχείρηση μαθαίνοντας από μικρός τις δυσκολίες που έχει να αντιμετωπίσει όποιος ασχολείται με τη ναυτιλιακή βιομηχανία. Η αγάπη του Γιάγκου για τη θάλασσα και τη ναυτιλία ήταν εμφανής. Πολλές φορές μάλιστα την αποτύπωνε σε άρθρα που έγραφε ή σε ομιλίες που έδινε κατά καιρούς. Η ενασχόλησή του με τον ναυτιλιακό όμιλο της οικογένειας ήταν μονόδρομος, τον οποίο, όμως, ακολούθησε από επιλογή και όχι λόγω συγκυριών. Η συνέχιση της καλής πορείας της ναυτιλιακής τους εταιρείας ήταν για εκείνον κάτι παραπάνω από σημαντική. Ηταν λόγος ύπαρξης. Το έργο του Γιάγκου Κολοκοτρώνη θα συνεχίσουν τα ανίψια του Διαμαντής και Γεώργιος Λεμός.
Ο ανιψιός του Γιάγκου Κολοκοτρώνη, Διαμαντής Λεμός, με τη σύζυγό του Μπέσσυ
Το ψυχογράφημα
Στο ψυχογράφημα του Γιάγκου Κολοκοτρώνη συμβάλλει σημαντικά το πολύτιμο αρχείο του ιστορικότερου ναυτιλιακού περιοδικού «Ναυτικά Χρονικά». Οπως έγραφε για το ναυτιλιακό επάγγελμα, «συνδυάζει την πρόκλησιν του ανταγωνισμού και την επιχειρηματικήν ευστροφίαν».
Στο τεύχος των «Ναυτικών Χρονικών» της 15ης Ιανουαρίου του 1973, ο 21χρονος τότε Γιάγκος Κολοκοτρώνης δήλωνε ότι η ενασχόληση με τα ναυτιλιακά ασκούσε στον ίδιο «εξαιρετικήν έλξιν».
Από μικρή ηλικία είχε, επίσης, προβλέψει την είσοδο της τεχνολογίας στον έλεγχο της λειτουργίας των πλοίων, αλλά θεωρούσε ότι ο ανθρώπινος παράγοντας πάντα θα παίζει τον πρώτιστο ρόλο. Εγραφε το 1973: «Οσον αφορά τας ηλεκτρονικάς συσκευάς, πιστεύω ότι αύται ουδέποτε θα δυνηθούν να αντικαταστήσουν τον άνθρωπον, εφ’ όσον είναι αυτός ο ίδιος εξ αρχής, ο οποίος πρέπει να τροφοδοτήση το σύστημα με τας σωστάς του απόψεις, προκειμένου, εν συνεχεία, να λειτουργήση, κατά το επιθυμητόν, ο ηλεκτρονικός υπολογιστής».
Ο Γιώργος Γουλανδρής με τη σύζυγό του Χριστιάνα Βαρδινογιάννη
Πίστευε με πάθος ότι η αποκέντρωση των τμημάτων μιας ναυτιλιακής εταιρείας τής επιτρέπει να αντεπεξέλθει στις μεταβαλλόμενες προκλήσεις της κάθε εποχής. Ο ίδιος είχε δηλώσει χαρακτηριστικά στα «Ναυτικά Χρονικά», στην αρχή της ενασχόλησής του ακόμα με τα ναυτιλιακά δρώμενα: «Μία επιχείρησις διά να είναι επιτυχής απαιτεί την πλήρη συμπαράστασιν όλων των μελών της οργανώσεως. Διά να εξασφαλισθή η απαραίτητος αυτή συμπαράστασις, πρέπει να υπάρχη εις όλα τα μέλη της οργανώσεως σαφής η έννοια της ευθύνης και του ενδιαφέροντος διά την επιχείρησιν».
Επεσήμαινε ότι το πρόβλημα σε μια ναυτιλιακή εταιρεία έγκειται «εις τον τρόπον ακριβώς μεταδόσεως εις τα οργανωτικά στελέχη της εταιρείας της εννοίας αυτής. Πιστεύω ότι η ακολουθούμενη υπό της εταιρείας μας μέθοδος της αποκεντρώσεως όλων των τομέων και τμημάτων της επιχειρήσεως είναι η πλέον αλάνθαστος, συμβάλλουσα εις την επιτυχίαν, δεδομένου ότι έκαστον τμήμα χαίρει ανεξαρτησίας αποφάσεων και μεθόδων αποδόσεως εργασίας».
Το City του Λονδίνου
Η παρουσία των Ελλήνων πλοιοκτητών στο City του Λονδίνου, σε αυτό το «τετραγωνικό μίλι» όπως το αποκαλούν, στις όχθες του Τάμεση, χάνεται σε βάθος τεσσάρων γενεών, και χρονολογείται στις αρχές του 19ου αιώνα. Ηταν το 1825 όταν ο Χιώτης έμπορος με διεθνή δραστηριότητα, Παντιάς Ράλλης, ανοίγει το γραφείο του στο City. Ομως όσο γινόταν πιο έντονο το ελληνικό στοιχείο στην περιοχή, τόσο μεγαλύτερες ήταν οι αντιδράσεις από τη Βουλή των Κοινοτήτων στις αρχές του 20ού αιώνα. Ωστόσο, λίγα χρόνια αργότερα οι Ελληνες διαδραμάτιζαν πλέον ζωτικό ρόλο στο Λονδίνο, αποτελώντας την ψυχή της οικονομικής ζωής της αγγλικής πρωτεύουσας.
Ο Σπύρος Νιάρχος στην κηδεία του Γιάγκου Κολοκοτρώνη
Την πλήρη διάσταση και σημασία της ελληνικής παρουσίας στο City την αντιλαμβάνεται κάποιος εάν την εξετάσει ως σύνολο εργασιών, όπως είναι οι χρηματοδοτήσεις, οι ναυτασφάλειες, οι δικηγορικές εταιρείες και πολλές άλλες δραστηριότητες. Στις αρχές της οικονομικής κρίσης, η άμεση προσφορά τους στην οικονομία της Αγγλίας είχε αποτιμηθεί βάσει μελετών στα 100 εκατ. λίρες τον χρόνο.
Για τον λόγο αυτό η πρεσβεία της Μεγάλης Βρετανίας στην Αθήνα από το 2014 εμφανίζει έντονη δραστηριότητα, με στόχο να προσελκύσει ακόμη περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες ελληνικών συμφερόντων στο City του Λονδίνου, απευθυνόμενη σε Ελληνες πλοιοκτήτες να συζητήσουν το θέμα. Δεν είναι τυχαίο ότι στα μέσα της περασμένης άνοιξης, στο πλαίσιο ναυτιλιακής εκδήλωσης σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας, ο Αντι Κέις, διευθύνων σύμβουλος του αγγλικού ναυλομεσιτικού οίκου Clarksons Platou, απευθυνόμενος σε ακροατήριο που αποτελούνταν από μεγάλα ονόματα της ελληνικής ναυτιλιακής βιομηχανίας, είχε δηλώσει:
«Είναι μεγάλη μου τιμή να απευθύνομαι σε αυτό το κοινό που αντιπροσωπεύει την ελληνική ναυτιλία, η οποία είναι η μεγάλη δύναμη της παγκόσμιας ναυτιλιακής βιομηχανίας. Χωρίς τη ναυτιλία ο κόσμος θα σταματούσε να λειτουργεί. Η αξία του ελληνικού στόλου είναι 100 δισ. δολάρια και οι παραγγελίες 30 δισ. δολάρια. Η ελληνική ναυτιλία είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο και κανείς δεν πρέπει να ξεχνάει ότι για την Ελλάδα είναι εθνικός θησαυρός – και αυτό πρέπει να γίνει κατανοητό. Σε διαφορετική περίπτωση, πολύ ευχαρίστως να σας υποδεχθούμε στο Λονδίνο».
Οταν ο Σπύρος (Νιάρχος) έπαιζε με τον Γιάγκο στη Σπετσοπούλα
Το τελευταίο αντίο από τον Eλληνα κροίσο στον επιστήθιο φίλο του
Το ύστατο χαίρε σε έναν από τους πιο ισχυρούς Ελληνες εφοπλιστές, τον Γιάγκο Κολοκοτρώνη, μόνιμο κάτοικο Λονδίνου, απήυθυναν την περασμένη Πέμπτη στο Α’ Νεκροταφείο συγγενείς και φίλοι του εκλιπόντος, μεταξύ των οποίων και μεγιστάνες της ναυτιλίας.
Ο κ. Σπύρος Νιάρχος, δευτερότοκος γιος του Σταύρου Νιάρχου και της Ευγενίας Λιβανού, ταξίδεψε εκτάκτως από την Ελβετία για να αποχαιρετήσει τον επιστήθιο φίλο του, με τον οποίο γνωρίζονταν από παιδιά. Παρά το πέρασμα των δεκαετιών, τις επαγγελματικές τους υποχρεώσεις και τα συνεχή ταξίδια, η φιλία τους παρέμενε αναλλοίωτη στον χρόνο. Μάλιστα μέχρι τα τελευταία χρόνια απολάμβαναν μαζί τις καλοκαιρινές τους διακοπές στη Σπετσοπούλα, το ιδιόκτητο νησί της οικογένειας Νιάρχου.
Εμφανώς συγκινημένοι ήταν και οι δύο γιοι του κ. Νιάρχου από τον γάμο του με τη Δάφνη Γκίνες. Ο Αλέξης, που δοκιμάζει τις δυνάμεις του στο μόντελινγκ, και ο Νικόλας, που κάνει καριέρα δημοσιογράφου στις ΗΠΑ, συνεργαζόμενος με τα σημαντικότερα έντυπα του κόσμου («Guardian», «Independent», «Οbserver» και «The Νew Yorker»). Ο κ. Σπύρος Νιάρχος προσπαθούσε να συγκρατήσει τη συγκίνησή του για την απώλεια του παιδικού του φίλου, αλλά και να παρηγορήσει τους γιους του, που είχαν τον Γιάγκο Κολοκοτρώνη σαν παππού τους.
Βαρύ το πένθος για την ετεροθαλή αδελφή του Γιάγκου Κολοκοτρώνη, Μαρίκα, καθώς και τα παιδιά της και ανίψια του εκλιπόντος, τον εφοπλιστή Διαμαντή Λεμό, που ήταν μαζί με τη σύζυγό του Μπέσσυ, και τον Γιώργο Λεμό. Δίπλα τους η εφοπλίστρια Ευγενία Χανδρή, ο Γιώργος Γουλανδρής και η Χριστιάνα Βαρδινογιάννη, καθώς και ο εφοπλιστής Ηλίας Μαυρολέων. Από το Λονδίνο ταξίδεψαν για να αποχαιρετήσουν τον Γιάγκο Κολοκοτρώνη αρκετοί ακόμη φίλοι του, ναυτικοί που δούλευαν στα καράβια του, ακόμη και ένα ζευγάρι από τις Φιλιππίνες, το οποίο εργάστηκε δίπλα του μέχρι την τελευταία στιγμή.
Π. Σουρέλης
protothema.gr