Μίλτων Παπαδάκης: Οικονομική ανάπτυξη = υποχρεωτική παγκόσμια συνεργασία για την κλιματική αλλαγή. Και η ΕΕ παρουσιάζει έλλειμμα συνεργασίας στο εσωτερικό της

Οι πλημμύρες στην κεντρική Ευρώπη ήρθαν να επιβεβαιώσουν ότι τα ακραία φαινόμενα δεν αφορούν μόνο κάποιες απομακρυσμένες χώρες και περιοχές, αλλά αυτή καθ’ εαυτή την καρδιά της Ευρώπης.Και η εικόνα συμπληρώθηκε με τις φωτιές σε Σιβηρία-Καναδά.

Το συμπέρασμα είναι ότι καμία οικονομία, όσο δυνατή και να είναι, δεν μπορεί να έχει μέλλον, χωρίς την παγκόσμια συνεργασία και χωρίς να υιοθετούνται τα λεγόμενα best practices των επιμέρους χωρών. Χωρίς να παίρνονται ΤΩΡΑ πρωτοβουλίες για να σταματήσει κατ’ αρχήν η περαιτέρω επιβάρυνση του περιβάλλοντος.

Η σημαντικότερη πρωτοβουλία σε αυτή την κατεύθυνση τη βδομάδα που πέρασε, μας έρχεται από την Bank of Japan, που προετοιμάζεται να ξεκινήσει μέχρι τέλος του χρόνου, δάνεια με μηδενικό επιτόκιο για πρωτοβουλίες πράσινης δράσης.

Οι Ιάπωνες φημίζονται για το πόσο χρόνο δαπανούν στη φάση μελετών των έργων, οπότε το εξάμηνο περίπου που απομένει, θα είναι χρόνος ρεκόρ για τα πρώτα σχέδια που θα εκπονηθούν. Ας είναι ένα καμπανάκι για την Ευρώπη να τα παρακολουθήσει και να ακολουθήσει, γιατί προς το παρόν οι περιβαλλοντικές πολιτικές της βρίσκονται σε παράλυση, παρά την ανακοίνωση, επίσης τη βδομάδα που πέρασε, των 12 προτάσεων της κομισιόν. Το περίφημο “Fit for 55”, που δυστυχώς βρήκε μεγάλες αντιστάσεις μέσα στο κολλέγιο των επιτρόπων και ο επίτροπος προϋπολογισμού Γιοχάνες Χαν το καταψήφισε!  Οι κυβερνήσεις αντιδρούν και δεν προχωρούν, φοβούμενες πρώτα απ’ όλα το απαιτούμενο υψηλότερο κόστος ενέργειας, κυρίως για τα νοικοκυριά, στη συνέχεια των μέχρι τώρα σημαντικών ανατιμήσεων. Αλλά και τις αθροιστικές επιβαρύνσεις από μία σειρά μέτρων που αναγκαστικά θα προχωρήσουν, με αιχμή του δόρατος τη διακοπή παραγωγής μηχανών εσωτερικής καύσης και Diesel το 2035, τους δασμούς σε προϊόντα με … βεβαρημένη σε εκπομπές Co2 μέθοδο παραγωγής και επίσης την επιβολή περιβαντολογικού τέλους στα αεροπορικά ταξίδια.

Για να ξαναγυρίσουμε στην Ιαπωνία, το δεύτερο μάθημα είναι ότι η Τράπεζα, δηλ. η BOJ, δεν ενεργεί ασυντόνιστα, αλλά ο σχεδιασμός των πράσινων (και … όχι κόκκινων!) δανείων γίνεται σε συνεννόηση με την κεντρική κυβέρνηση, που ήδη προχωρά σε δεκάδες δράσεων. Για να διευκολυνθεί η BOJ στα δάνεια αυτά, μειώνεται το αναγκαστικό άτοκο «παρκάρισμα» των διαθεσίμων της, φέρνοντάς της έτσι 0,2% όφελος στα ποσά των δανείων.

Βλέπουμε λοιπόν από τη μία το παράδειγμα της Ιαπωνίας του πρωθυπουργού Yoshihide Suga που δουλεύει από τώρα για το στόχο των μηδενικών εκπομπών το 2050 και από την άλλη την απραξία κυβερνήσεων όπως η Γερμανική (τί παράδειγμα για τους άλλους!), που εξαναγκάζεται τώρα, ύστερα από μία πολύ σημαντική απόφαση του Συνταγματικού της δικαστηρίου, να σχεδιάσει τις δράσεις του ΤΩΡΑ, ώστε να είναι επιτεύξιμοι οι στόχοι της δεκαετίας του 2030 και μετέπειτα.

Για την Ελληνική περίπτωση, η κάλυψη της χρηματοδότησης, κάτω από την ομπρέλα των μετα-Covid εισροών από την ΕΕ, δεν φαίνεται να είναι πρόβλημα. Το πρόβλημα θα είναι η ύπαρξη αξιόπιστων προγραμμάτων και οργανισμών υλοποίησης. Και όσο και αν αυτό δεν είναι ορατό από όλους στην πρώτη προσέγγιση, θα απαιτήσει μία σειρά από παράλληλες πρωτοβουλίες, που χωρίς αυτές, τίποτα δεν είναι δυνατό να γίνει:

  • Να τελειώνουμε με το θέμα του εμβολιασμού. Μία σημαντική μερίδα συμπατριωτών μας δεν αξιολογεί την τεράστια τροχοπέδη, όσο αυτό το ζήτημα θα σέρνεται. Πόροι ανθρώπινοι και οικονομικοί, αντί να διοχετεύονται στις τόσες ανοικτές πληγές του Φαραώ που έχει η χώρα μας, παραμένουν εγκλωβισμένες στο δίλημμα “Tu veux ou tu veux pas?”. Κι αν έρθουν επιπλέον αναποδιές? Τα κλιματικά πχ της κεντρικής Ευρώπης, ή μία παρατεταμένη ένταση με τον γείτονα? Θα έχουν πάντοτε (αυτοί δηλαδή που έχουν) την πολυτέλεια να επιδίδονται σε πολεμικές για το φύλο των αγγέλων; (κύρια συζήτηση στη Βυζαντινή πρωτεύουσα λίγο πριν από την πτώση. Κάθε ομοιότητα με το ΄σήμερα είναι εντελώς συμπτωματική).
  • Να προχωρήσει ο ηλεκτρονικός μετασχηματισμός εκεί όπου οι ανθρώπινες αντιστάσεις ακόμα τον καθυστερούν. Τα αποτελέσματα των δύο τελευταίων ετών δεν πρέπει να αφήνουν σε κανέναν αμφιβολία για το τι μπορούμε να πετύχουμε! Αλλά τα πανό αντίστασης για την ένταξη της βιβλιοθήκης έξω από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών στο γενικότερα προσβάσιμο διαδικτυακά σύστημα βιβλιοθηκών, δείχνει τις νοοτροπίες των συντεχνιών, ακόμα και ανάμεσα στους επιστήμονες, που επιλέγουν τη στασιμότητα και το χθές.
  • Να φύγει ύλη από τα αστικά δικαστήρια και να ρυθμίζεται συμβολαιογραφικά. Να υιοθετηθούν οι επιτυχημένες πρακτικές της Αμερικανικής δικονομίας (πχ ελάφρυνση ποινής για μάρτυρες που μιλάνε για δυσαπόδεικτα θέματα).
  • Να προχωρήσει η λεγόμενη «καλή νομοθέτηση». Με καθαρότητα, με σοβαρή προετοιμασία, με την κανονική διαδικασία του ΟpenGov κλπ. Όχι με την τερατογένεση των τροπολογιών. Υπάρχει νομικό παρατηρητήριο. Να προβλεφθεί διαδικασία να αναλαμβάνει δημόσιες δεσμεύσεις κάθε νέα κυβέρνηση και να συντάσσεται επίσημος απολογισμός από το παρατηρητήριο, με αναφορά στο αν ανέβηκε ή έπεσε η θέση της χώρας στη διεθνή σύγκριση. Και επιτέλους σταθερότητα και προβλεψιμότητα, ιδιαίτερα στα φορολογικά και στους κανόνες ανταγωνισμού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα οι πιστοποιήσεις των ξενοδοχείων. Μία που ψηφίστηκαν, που ετοιμάστηκαν οι εταιρείες πιστοποιήσεων σε ανθρώπους και συστήματα, που ετοιμάστηκαν ασφαλιστικά προγράμματα, που …, μία που στάλθηκαν στις καλένδες! Έτσι απλά. Χωρίς κανείς να απολογηθεί για τίποτα! Το «μια»… τρόπος του λέγειν, γιατί οι παλινωδίες μεταξύ 2015 και 2019 ήταν περισσότερες από μία!

  • Να καταργηθούν όλες οι στρεβλώσεις του ελεύθερου ανταγωνισμού, που κάθε κυβέρνηση φροντίζει να κάνει για μικροστοχεύσεις, που όμως κάνουν πολύ μεγάλη ζημία στο συνολικό «καλώς επιχειρείν» και στην εικόνα μίας ευνομούμενης χώρας. Όπως πχ συνέβη σχετικά πρόσφατα με τον  ν.4764/ Δεκ 2020 για τα Μαζικά Μέσα Επικοινωνίας.
  • Να είναι επίσης εθνικός στόχος να ανεβαίνει η θέση της χώρας μας κάθε χρόνο στην παγκόσμια κλίμακα ανταγωνιστικότητας. Και να υπάρχει λογοδοσία. Το περίφημο accountability που ζητάμε από τις επιχειρήσεις. Κάποιος κυβερνητικός φορέας να είναι υποχρεωμένος να εξηγεί τι ενδεχόμενα δεν πήγε καλά και πως σκοπεύει να το θεραπεύσει τον επόμενο χρόνο. Μήπως θα μπορούσε να έχει σε αυτό ένα ρόλο και το Ελεγκτικό Συνέδριο, που θα εξύψωνε και το κύρος του;
  • Τέλος, όπως καθιερώθηκαν τα ΣΔΙΤ, να καθιερωθούν τέτοια σχήματα και στην αξιολόγηση των προτάσεων επενδύσεων, ανάμεσα στους φορείς του Δημοσίου και στις αναγνωρισμένες διεθνείς ελεγκτικές εταιρείες. Όχι μόνο για την οικονομικότητα (efficiency), αλλά και για την αποδοτικότητα (effectiveness- να γίνονται τα σωστά πράγματα).

Για Σχόλια και προτάσεις, [email protected]

Ο Μίλτων Παπαδάκης είναι Σύμβουλος επιχειρήσεων, επικεφαλής της εταιρείας MEDIARISK και έχει περάσει από σημαντικές θέσεις στην αγορά, όπως αυτή του Εμπορικού Δ/ντού του MEGA Channel, του Διευθύνοντος Συμβούλου της CARAT Hellas κ.α. Έχει πτυχία Μαθηματικών, Marketing και Νομικής.