Μόλις τέσσερις μήνες έχουν περάσει από τη δολοφονία του τότε ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια και τώρα, μετά την εξουδετέρωση και του Γιαχία Σινουάρ, η οργάνωση πρέπει να βρει τον επόμενο αντικαταστάτη στην κορυφή της, ο οποίος πιθανότατα θα καθορίσει και το μέλλον των διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα.
Ο Σινουάρ, όμως, κατείχε τόσο τη θέση του νέου ηγέτη της Γάζας όσο και τη θέση της πολιτικής ηγεσίας της οργάνωσης.
Τους διορισμούς καλείται να προχωρήσει εσπευσμένα το Συμβούλιο της Σούρα, αλλά πρόκειται για μια μακρά διαδικασία καθώς το μεγαλύτερο μέρος της ανώτερης ηγεσίας έχει σκοτωθεί.
Ποιοι είναι οι επικρατέστεροι διάδοχοι
Τα βασικά πρόσωπα που εκτιμάται ότι θα διεκδικήσουν τη θέση του Σινουάρ είναι τα εξής:
- Ο πρώην ηγέτης της Χαμάς Χαλέντ Μεσάαλ: Είναι ίσως το μόνο άτομο που θα μπορούσε να καταφέρει να αναπληρώσει το κενό του Σινουάρ και να ηγηθεί αποτελεσματικά της ένοπλης οργάνωσης. Ο Μεσάαλ όμως διαμένει πλέον στο Κατάρ και για να επιτύχει τους στόχους της Χαμάς, θα έπρεπε να συνεχίσει να διαμένει εκεί. Ο Μεσάαλ έγινε πολιτικός ηγέτης της Χαμάς το 1996. Έναν χρόνο αργότερα επέζησε από μια ισραηλινή απόπειρα δολοφονίας στο Αμάν της Ιορδανίας, όταν οι πράκτορες της Μοσάντ του έστησαν ενέδρα, δηλητηριάζοντάς τον. Οι πράκτορες, ωστόσο, συνελήφθησαν από την ιορδανική αστυνομία, ενώ ο Μεσάαλ μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο. Η υπόθεση έληξε με το Ισραήλ να παρέχει το αντίδοτο που έσωσε τη ζωή του Μεσάαλ, ενώ απελευθέρωσε τον Σεΐχη Αχμέντ Γιασίν, τον ιδρυτή της Χαμάς, από την ισραηλινή φυλακή με αντάλλαγμα η Ιορδανία να ελευθερώσει τους πράκτορες της Μοσάντ. Ο Μεσάαλ συνέχισε να εκπροσωπεί τη Χαμάς από τη Συρία μέχρι που ξέσπασε ο εμφύλιος και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στο Κατάρ. Η αντίθεσή του στον Μπασάρ αλ Άσαντ έφερε τη Χαμάς σε πορεία σύγκρουσης με το Ιράν, το οποίο υποστήριξε τον Άσαντ. Όταν ο Μεσαάλ αντικαταστάθηκε από τον Χανίγια το 2017, η Χαμάς αποκατέστησε τους δεσμούς με το Ιράν. Παρά την αντικατάστασή του το 2017, ο Μεσαάλ συνέχισε να είναι ενεργός στη Χαμάς. Δεν είναι σαφές εάν ενδιαφέρεται να αναλάβει τη θέση και πώς θα επηρεάσει τους δεσμούς της Χαμάς με το Ιράν.
- Ο βουλευτής Καλίλ Αλ Χάγια: Ένα από τα ονόματα που ακούγονται είναι του Καλίλ Αλ Χάγια, ο οποίος εντάχθηκε στα υψηλά κλιμάκια της Χαμάς το 2006 και σιγά -σιγά ανέβηκε στις τάξεις της. Το 2017 εξελέγη αναπληρωτής αρχηγός του περιφερειακού πολιτικού γραφείου της Χαμάς στη Γάζα το 2017, θέση που εξακολουθεί να κατέχει. Όπως ο Μεσάλ, έτσι και ο Χάγια κατοικεί στο Κατάρ και υπήρξε βασικός εκπρόσωπος της Χαμάς στις διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός. Είναι ένα από τα υψηλότερα στελέχη εν ζωή και είναι πιθανός υποψήφιος για τη θέση του πολιτικού ηγέτη. Ο Χάγια εκτιμάται επίσης ότι είχε καλές σχέσεις τόσο με τον Σινουάρ όσο και με τον Χανίγια. Σε αντίθεση με τον Μεσάαλ, ο Χάγια έχει καλές σχέσεις με τον Άσαντ, το Ιράν και τη Χεζμπολάχ. Το 2022 ηγήθηκε μιας αντιπροσωπείας της Χαμάς στη Συρία για να αρχίσει ένα νέο κεφάλαιο με τον Άσαντ. Οι δεσμοί του με τον ιρανικό άξονα θα μπορούσαν να είναι καθοριστικοί, ανάλογα με την κατεύθυνση που θέλει να ακολουθήσει το συμβούλιο της Σούρα.
- Ο αδερφός του Σινουάρ: Ο αδερφός του Γιαχία Σινουάρ, Μοχάμεντ εκτιμάται ότι είναι ακόμα ζωντανός και κρύβεται από τις ισραηλινές δυνάμεις στη Γάζα. Ο Μοχάμεντ θεωρείται βασικός στρατηγός στις επιχειρήσεις της Χαμάς στη Γάζα. Διορίστηκε διοικητής της ταξιαρχίας Χαν Γιουνίς το 2005 και συμμετείχε στην απαγωγή του Ισραηλινού στρατιώτη Γκίλαντ Σαλίτ το 2006 από το Ισραήλ στη Γάζα. Ο αδερφός του Σινουάρ διοικεί επί του παρόντος τη νότια ταξιαρχία της Χαμάς και είναι μέλος του στρατιωτικού συμβουλίου της στρατιωτικής πτέρυγας της ομάδας. Έχει μπει στο στόχαστρο του Ισραήλ που προσφέρει αντίτιμο 230.000 λιρών για οποιαδήποτε πληροφορία μπορεί να οδηγήσει στον εντοπισμό του, ο οποίος έχει γλιτώσει από έξι απόπειρες δολοφονίας, δίνοντάς του το παρατσούκλι «ο ζωντανός νεκρός».
- Ο ιδρυτής της Χαμάς: Ανάμεσα στους επικρατέστερους διαδόχους του Σινουάρ, ο Μούσα Αμπού Μαρζούκ είναι μεταξύ των ιδρυτών της Χαμάς και εξελέγη ο πρώτος πολιτικός ηγέτης της ομάδας το 1992. Έχει ζήσει σε πολλές χώρες όλα αυτά τα χρόνια, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ όπου φυλακίστηκε για 22 μήνες. Αργότερα εκδιώχθηκε τόσο από την Ιορδανία όσο και από τη Συρία και επί του παρόντος διαμένει στο Κατάρ. Το 2013, ο Μαρζούκ διορίστηκε αναπληρωτής υπό τον Μεσάαλ, επιφορτισμένος με τον χειρισμό όλων των εξωτερικών υποθέσεων της Χαμάς.
«Ευκαιρία» για τον τερματισμό του πολέμου
Πολλοί ηγέτες κρατών και αναλυτές βλέπουν τη δολοφονία του Σινουάρ μια ευκαιρία για να τερματιστεί ένας από τους πιο καταστροφικούς πολέμους της σύγχρονης ιστορίας στη Μέση Ανατολή. Ο πόλεμος έχει αποδυναμώσει τη Χαμάς σε μεγάλο βαθμό και η δολοφονία του Σινουάρ έχει δημιουργήσει μεγάλο κενό εξουσίας, το οποίο το Ισραήλ και οι σύμμαχοί του αναμφίβολα θα επιδιώξουν να εκμεταλλευτούν.
Πάντως, μέχρι στιγμής ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ και ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έχουν χαρακτηρίσει «ευκαιρία» τη στιγμή αυτή για εκεχειρία. Μένει να φανεί πόσο θα πιέσουν πράγματι το Ισραήλ να κινηθεί προς μια ειρηνευτική κατεύθυνση.
