Οι φορολογικές αρχές της Ελλάδας έχουν στρέψει την προσοχή τους στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, σε μια προσπάθεια να περιορίσουν τη ροή μαύρου χρήματος μέσω των διδάκτρων. Οι σαρωτικοί έλεγχοι και οι συστηματικές διασταυρώσεις στοιχείων αποτελούν πλέον καθημερινότητα για την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, με στόχο τη διαφάνεια στις δαπάνες που σχετίζονται με την εκπαίδευση.
Η πρακτική που ακολουθούν ορισμένοι γονείς να παραλείπουν τη δήλωση δαπανών για δίδακτρα στα ιδιωτικά σχολεία έχει αναδείξει τη σημασία των διασταυρώσεων αυτών. Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, η εφορία συλλέγει και αναλύει δεδομένα που παρέχονται από τα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια, προκειμένου να επιβεβαιώσει αν τα καταβληθέντα ποσά δηλώνονται σωστά ως τεκμήρια διαβίωσης, ή αν υποκρύπτεται μαύρο χρήμα.
Το τεκμήριο διαβίωσης και οι υποχρεώσεις των γονέων
Το τεκμήριο διαβίωσης για τα δίδακτρα των ιδιωτικών σχολείων είναι υποχρεωτικό να δηλώνεται από τον φορολογούμενο. Ειδικότερα, τα ιδιωτικά σχολεία υποχρεούνται να αποστέλλουν στην ΑΑΔΕ αποδείξεις παροχής υπηρεσιών με όλα τα απαραίτητα στοιχεία, όπως το ποσό των διδάκτρων, το ΑΦΜ του γονέα ή κηδεμόνα, και οποιεσδήποτε επιπλέον αμοιβές για εξειδικευμένες δραστηριότητες ή παροχές.
Όπως καθορίζεται από τη φορολογική νομοθεσία, οι δαπάνες αυτές πρέπει να καταχωρούνται στη φορολογική δήλωση του υπόχρεου, συγκεκριμένα στον κωδικό 769 του εντύπου Ε1. Το σύστημα Taxisnet επιτρέπει την αναγνώριση αυτών των δαπανών, αλλά πολλοί πολίτες αγνοούν ή παραβλέπουν τη σχετική υποχρέωση, επιδιώκοντας να μειώσουν τη φορολογική τους επιβάρυνση.
Διασταυρώσεις στοιχείων και στοχευμένοι έλεγχοι
Η ΑΑΔΕ έχει υιοθετήσει ένα αυστηρό πλαίσιο ελέγχου για να εντοπίζει περιπτώσεις φοροδιαφυγής. Οι διασταυρώσεις αποκαλύπτουν φορολογούμενους που, παρά το γεγονός ότι τα δίδακτρα έχουν δηλωθεί από τα σχολεία, δεν καταχώρησαν τα αντίστοιχα ποσά στη φορολογική τους δήλωση. Αυτό δημιουργεί σοβαρές υπόνοιες για απόκρυψη εισοδημάτων ή για κυκλοφορία μαύρου χρήματος, το οποίο δεν επιβαρύνεται με φόρους.
Αρκετές από τις περιπτώσεις αυτές αφορούν γονείς που μεταβιβάζουν την ευθύνη πληρωμής των διδάκτρων σε συγγενικά πρόσωπα, όπως παππούδες, για να αποφύγουν την καταγραφή του τεκμηρίου διαβίωσης. Ωστόσο, ακόμα και σε αυτές τις περιπτώσεις, η δαπάνη πρέπει να δηλώνεται από το πρόσωπο που πραγματικά καταβάλλει το ποσό, προκειμένου να τηρηθεί η φορολογική νομιμότητα.
Με τη χρήση προηγμένων συστημάτων ανάλυσης δεδομένων, η εφορία είναι πλέον σε θέση να εντοπίζει ασυμφωνίες και να καλεί τους υπόχρεους να παρέχουν διευκρινίσεις ή πρόσθετα στοιχεία. Για όσους φορολογούμενους οι έλεγχοι καταλήγουν σε ατασθαλίες, οι συνέπειες μπορεί να είναι σοβαρές, καθώς η φορολογική αρχή μπορεί να επιβάλει πρόστιμα ή να προβεί σε αναδρομική φορολόγηση.
Η διαδικασία επαλήθευσης μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά επιπτώσεων για τους γονείς που δεν έχουν συμμορφωθεί με τη φορολογική νομοθεσία. Οι φορολογούμενοι που εντοπίζονται να μην έχουν δηλώσει τα δίδακτρα καλούνται να πληρώσουν τα οφειλόμενα ποσά, ενώ τους δίνεται η δυνατότητα να αμφισβητήσουν το εκκαθαριστικό, αν θεωρούν ότι υπάρχει λάθος.
Η φορολογική υπηρεσία έχει τη δικαιοδοσία να επιβάλει αναδρομική φορολόγηση, ακόμα και για παλαιότερα έτη που πλησιάζουν την παραγραφή. Οι φορολογούμενοι που αγνοούν την υποχρέωση αυτή, εφόσον βρεθούν εκτεθειμένοι, μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με πρόσθετες επιβαρύνσεις. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τον γενικότερο φόβο των επιπτώσεων, έχει δημιουργήσει έντονη ανησυχία στις τάξεις των γονέων που επιλέγουν την ιδιωτική εκπαίδευση.
Οι προκλήσεις της καταπολέμησης του μαύρου χρήματος
Η χρήση ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων ως μέσο για τη μεταφορά ή απόκρυψη μαύρου χρήματος δεν είναι καινούργιο φαινόμενο. Ωστόσο, η εντατικοποίηση των ελέγχων από την ΑΑΔΕ αποδεικνύει ότι η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής παραμένει ψηλά στην ατζέντα. Οι πολίτες πλέον καλούνται να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί, καθώς οι αρχές εστιάζουν στη διαφάνεια και την ορθή φορολόγηση.
Με τη συνεχή βελτίωση των τεχνολογικών εργαλείων της εφορίας, οι προσπάθειες αυτές φαίνεται να αποδίδουν καρπούς, αποθαρρύνοντας τους επίδοξους φοροφυγάδες και ενισχύοντας τη συνολική φορολογική συμμόρφωση. Η προσέγγιση αυτή καταδεικνύει ότι η εκπαίδευση, πέρα από σημαντικός κοινωνικός πυλώνας, δεν εξαιρείται από τον έλεγχο για την πάταξη της οικονομικής αδιαφάνειας.
