Κατατέθηκε το προσχέδιο του προϋπολογισμού για το 2021 – Στο 7,5% ο πήχης της ανάπτυξης

Κατατέθηκε σήμερα στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής το Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2021 που προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 7,5% (σενάριο βάσης) για το επόμενο έτος. Επίσης προβλέπει σειρά μέτρων για τη μείωση του φορολογικού και ασφαλιστικού βάρους, με στόχο την ενίσχυση της ανάκαμψης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Στο προσχέδιο του προϋπολογισμού προβλέπεται πρωτογενές έλλειμμα ύψους 1% για το 2021.

Καταθέτοντας το κείμενο του Προσχεδίου, ο Υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας και ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών, Θόδωρος Σκυλακάκης δήλωσαν:

«Καταθέτουμε προς συζήτηση στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής το Προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2021, σε μια περίοδο κατά την οποία η παγκόσμια οικονομία και οι κοινωνίες συνεχίζουν να δοκιμάζονται από τη σοβαρότερη υγειονομική κρίση της τελευταίας εκατονταετίας και τη – συνεπακόλουθη – χειρότερη ετήσια παγκόσμια ύφεση από το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο προϋπολογισμός του 2021 καταρτίζεται, δυστυχώς, υπό παράδοξες και εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες και υπό το καθεστώς σοβαρής αβεβαιότητας, που συνεπάγεται η ευμετάβλητη πιθανολόγηση του χρόνου λήξης της πανδημίας και επιστροφής της παγκόσμιας οικονομίας σε τροχιά κανονικότητας, σημαντικής ανάταξης και διατηρήσιμης ανάπτυξης.

Η εγγενής αυτή αβεβαιότητα και οι μεταφερόμενες οικονομικές και δημοσιονομικές συνέπειες της ύφεσης το επόμενο έτος, οδήγησαν τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα στην απόφαση να ισχύσει, και το 2021, στα δημοσιονομικά των χωρών μελών της ευρωζώνης, η γενική ρήτρα διαφυγής. Απόφαση που έχει ως στόχο να προφυλαχθεί, στο μέγιστο δυνατό βαθμό, από τις επιπτώσεις της πανδημίας ο παραγωγικός και κοινωνικός ιστός και να μην παρεμποδιστεί η σημαντική ανάκαμψη που σε κάθε περίπτωση προβλέπεται για το επόμενο έτος. Στο πλαίσιο της γενικής ρήτρας διαφυγής, αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού, η εμπιστοσύνη που απολαμβάνει η χώρα τόσο στις αγορές όσο και μεταξύ των εταίρων και πιστωτών της. Αυτή αντανακλάται στα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων που βρίσκονται σήμερα σε ιστορικά χαμηλά και είναι κατά τάξεις μεγέθους μικρότερα από αυτά με τα οποία δανειζόταν η προηγούμενη κυβέρνηση.

Επίσης πολύ σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν στον προϋπολογισμό του 2021 οι ευρωπαϊκοί πόροι που η χώρα διασφάλισε στη διαπραγμάτευση του Ιουλίου του 2020 και θα εισρεύσουν το 2021 στα πλαίσια του Ταμείου Ανάκαμψης και του React EU. Οι πόροι αυτοί ενισχύουν την ανάκαμψη της χώρας προσθέτοντας δύο ποσοστιαίες μονάδες στην ανάπτυξη το 2021, ανεβάζοντάς την από το 5,5% (σενάριο βάσης), στο 7,5% (τελική πρόβλεψη Προσχεδίου). Στο δυσμενές σενάριο για την εξέλιξη της πανδημίας, είτε εντός του 2020, είτε στο δεύτερο τρίμηνο του 2021, η ανάπτυξη στο επόμενο έτος θα περιοριστεί, ως ποσοστό του ΑΕΠ, στο 4,5% με 5%.

Η δυναμική ανάκαμψη η οποία προβλέπεται για το 2021 διευκολύνεται επίσης από τα μέτρα μείωσης του φορολογικού και ασφαλιστικού βάρους και ενθάρρυνσης της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, που περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό του 2021. Μέτρα που αφορούν – μεταξύ άλλων – στη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά τρεις μονάδες από την 1.1.2021, στην κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για τα εισοδήματα που προέρχονται από ιδιωτική οικονομική δραστηριότητα και στη δυνατότητα προσλήψεων χωρίς ασφαλιστικές εισφορές για έξι μήνες και υπό ελάχιστες γραφειοκρατικές προϋποθέσεις, που ήδη ξεκίνησε από την 1η Οκτωβρίου του 2020. Η ανάκαμψη διευκολύνεται επίσης από τα εκτεταμένα αλλά συνετά μέτρα στήριξης του 2020, που έχουν δημοσιονομικές επιπτώσεις και το 2021.

Στον προϋπολογισμό του 2021 διατηρείται, για λόγους ασφάλειας, το ειδικό αποθεματικό που δημιουργήθηκε το 2020 για τον Covid-19, ώστε να υπάρχει δυνατότητα αντιμετώπισης αναγκών που μπορεί να δημιουργηθούν τόσο από τις υγειονομικές όσο και από τις οικονομικές πτυχές της πανδημίας τους πρώτους μήνες του 2021. Οι ανάγκες αυτές και οι συνέπειες της ύφεσης του 2020 οδηγούν σε πρόβλεψη πρωτογενούς ελλείμματος ύψους 1% για το 2021, ποσοστό που συνδυάζει τη συνέχιση της επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής με την αναγκαία όμως σύνεση που απαιτεί η διασφάλιση της μακροχρόνιας ισορροπίας της Ελληνικής οικονομίας. Το ποσοστό αυτό θα επιδεινωθεί και θα κινηθεί στην περιοχή του 3% στην περίπτωση του δυσμενούς μακροοικονομικού σεναρίου.

Ο προϋπολογισμός του 2021, εκ της φύσεώς του αλλά και λόγω των υποχρεώσεων όλων των χωρών στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων, δεν μπορεί να περιλαμβάνει μόνιμα δημοσιονομικά μέτρα. Η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων, για τον ταχύτατο ηλεκτρονικό εκσυγχρονισμό των κρατικών δομών και οι παράλληλες μεταρρυθμίσεις που προγραμματίζουν τα Υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων για την αποτελεσματική καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και της αδήλωτης εργασίας, σε συνδυασμό με τη συνολική πολιτική της κυβέρνησης για την ενθάρρυνση νέων επενδύσεων, που ενισχύεται σημαντικά και από το Ταμείο Ανάκαμψης, αναμένεται ότι θα δημιουργήσουν μόνιμο δημοσιονομικό χώρο από το 2022 και εντεύθεν. Η δυναμική ανάκαμψη θα επιτρέψει, μετά τη λήξη της πανδημίας, να πετύχει η Ελλάδα μια σημαντική δημοσιονομική βελτίωση το 2021, και να εισέλθει στη συνέχεια, με τη βοήθεια των μεταρρυθμίσεων που υλοποιούνται, σε τροχιά εξάλειψης του επενδυτικού κενού, περιορισμού της ανεργίας και μείωσης του φορολογικού και ασφαλιστικού βάρους και εισόδου σε έναν ενάρετο μακροχρόνιο κύκλο υψηλής, διατηρήσιμης, έξυπνης και πράσινης οικονομικής ανάπτυξης και αυξανόμενης κοινωνικής ευημερίας».

Το μακροοικονομικό σενάριο

Ο νέος προϋπολογισμός θέτει στόχο για ανάπτυξη 7,5% το 2021, από ύφεση 8,2% εφέτος.

Για την ιδιωτική κατανάλωση προβλέπει αύξησή της κατά 5,8%, έναντι μείωσης 6% εφέτος. Αντιθέτως η δημόσια κατανάλωση από αύξηση 1,7% εφέτος, αναμένεται να σημειώσει πτώση 1,8% το 2021. Το προσχέδιο του Προϋπολογισμού προβλέπει εκτίναξη των επενδύσεων το 2021 και αύξησή τους κατά 30,4%, έναντι εκτιμώμενης μείωσης 10,9% εφέτος.

Οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται πως από πτώση -24,8% εφέτος θα αυξηθούν κατά 22,2% το 2021. Οι δε εισαγωγές αγαθών και υπηρεσιών εκτιμάται πως θα υποχωρήσουν κατά 15,1% εφέτος και θα ενισχυθούν κατά 18% το 2021.

Η ανεργία αναμένεται να διαμορφωθεί στο 18,6% σε μέσα επίπεδα το 2020 και να μειωθεί στο 16,5% το 2021.

Οι δημοσιονομικοί στόχοι

Στο σενάριο βάσης του προσχέδιου του Κρατικού Προϋπολογισμού του 2021 το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης σε όρους ενισχυμένης εποπτείας προβλέπεται να διαμορφωθεί σε έλλειμμα 1,8 δισ. ευρώ ή 1,01% του ΑΕΠ, από 6,23% εφέτος (10,6 δισ. ευρώ).

Το χρέος της Κεντρικής Διοίκησης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί στα 369,1 δισ. ευρώ ή 216,2% ως ποσοστό του ΑΕΠ στο τέλος του 2020. Το 2021 το ύψος του χρέους της Κεντρικής Διοίκησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθεί στα 374,5 δισ. ευρώ ή 202,2% ως ποσοστό του ΑΕΠ, παρουσιάζοντας μείωση κατά 14% ποσοστιαίες μονάδες έναντι του 2020.

Τα καθαρά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού, σε δημοσιονομική βάση, προβλέπεται να διαμορφωθούν το 2021 στα 53,7 δισ. ευρώ, από 50,147 δισ. ευρώ εφέτος.Οι συνολικές δαπάνες του Κρατικού Προϋπολογισμού για το έτος 2021 προβλέπεται ότι θα διαμορφωθούν (σε δημοσιονομική βάση) σε 63,8 δισ. ευρώ, σε σχέση με 68,5 δισ. ευρώ εφέτος.

Ως προς το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων για το έτος 2021 προβλέπεται η διάθεση πόρων ύψους 6,750 δισ. ευρώ, με κατανομή της συνολικής δαπάνης μεταξύ των έργων που θα συγχρηματοδοτηθούν από πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ύψους 6 δισ. ευρώ και εκείνων που θα χρηματοδοτηθούν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους, ύψους 750 εκατ. ευρώ, έναντι ΠΔΕ 9,521 δισ. ευρώ εφέτος.

Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας

Σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού 2021 η ελληνική οικονομία θα ενισχυθεί με χρηματοδοτικά εργαλεία του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Facility). Η ελληνική οικονομία αναμένεται να ωφεληθεί με 32 δισ. ευρώ έως το 2026, εκ των οποίων 19,3 δισ. ευρώ αφορούν επιχορηγήσεις και 12,7 δισ. ευρώ δάνεια με ευ-νοϊκό επιτόκιο και όρους.

Για τη χρήση του Recovery and Resilience Facility τα κράτη μέλη θα καταρτίσουν εθνικά σχέδια ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, στα οποία θα εκτίθεται η μεταρρυθμιστική και ε-πενδυτική ατζέντα τους για τα έτη 2021-2023.

Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Ελλάδος αναμένεται να υποβληθεί στα Ευρωπαϊκά Όργανα στο πρώτο τρίμηνο του 2021 και να εγκριθεί στο αμέσως επόμενο τρίμηνο, κατά τη διάρκεια του οποίου είναι πιθανό να υπάρξει η πρώτη εκταμίευση (προκα-ταβολή) για τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Fa-cility), ενώ είναι πιθανό να υπάρξει εντός του 2021 και μια ακόμα εκταμίευση, αφού αυτές είναι εξαμηνιαίες.

Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αφορά επενδύσεις, προγράμματα (όπως προγράμματα κατάρτισης ή ενεργειακής αναβάθμισης) και μεταρρυθμίσεις που υλοποιήθη-καν από τον Φεβρουάριο του 2020 και εντεύθεν, συνεπώς η απορρόφηση των σχετικών πό-ρων μπορεί και πρόκειται να ξεκινήσει πριν την επίσημη έγκρισή του. Η μακροοικονομική ε-πίπτωση των παρεμβάσεων που θα γίνουν στο πλαίσιο αυτό εντός του 2021, λόγω των σημα-ντικών επενδυτικών δαπανών που περιλαμβάνει ο Μηχανισμός θα επηρεάσουν μέσω των σχετικών πολλαπλασιαστών, πέραν του 2021 και το ΑΕΠ και τα δημόσια έσοδα του 2022.

Πέραν του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, κατά το 2021 σημαντική θα είναι και η συμβολή του React-EU, το οποίο είναι ένα πρόγραμμα γέφυρα και περιλαμβάνει δρά-σεις και δαπάνες για την αντιμετώπιση της κρίσης του Covid-19. Το πρόγραμμα αυτό επικε-ντρώνεται στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των συστημάτων υγείας, τη διατήρηση και δη-μιουργία θέσεων εργασίας, την ενίσχυση των φτωχότερων πολιτών, την παροχή κεφαλαίου κίνησης και την ενίσχυση των επενδύσεων των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Σημαντικοί πόροι στους τομείς αυτούς θα διοχετευτούν εντός του 2021 μέσω του React-EU.

Αθροιστικά οι πόροι που προβλέπονται το 2021 από όλα τα εργαλεία του μηχανισμού του Next Generation EU, περιλαμβανομένων και των δανείων αναμένεται να ξεπεράσουν τα 5,5 δισ. ευρώ με αντίστοιχο ποσοστό απορρόφησης, με την εξαίρεση μόνο κάποιων δαπανών που πραγματοποιήθηκαν το 2020 και θα πληρωθούν, εφόσον περιληφθούν στα σχετικά εργαλεία, το 2021.