ΙΟΒΕ: Αισθητή βελτίωση του οικονομικού κλίματος το Νοέμβριο

Αισθητά βελτιώθηκε το οικονομικό κλίμα το Νοέμβριο προσεγγίζοντας εκ νέου τα επίπεδα του καλοκαιριού, όπως επισημαίνει στο Μηνιαίο Δελτίο Ερευνών Οικονομικής Συγκυρίας «Νοέμβριος 2022» το Ίδρυμα Οικονομικών & Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ). Ειδικότερα, ο δείκτης οικονομικού κλίματος αυξήθηκε τον Νοέμβριο καθώς διαμορφώθηκε στις 101,4 μονάδες, σε σύγκριση με 98,4 τον Οκτώβριο.

Η ενίσχυση είναι στην ίδια κατεύθυνση με τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς ανάλογες ανοδικές τάσεις επικρατούν στις περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες, για πρώτη φορά από τον Φεβρουάριο. Η επίδοση είναι αποτέλεσμα της βελτίωσης των προσδοκιών κυρίως στο Λιανικό εμπόριο και δευτερευόντως στις Υπηρεσίες, αλλά και την ανάκαμψη της καταναλωτικής εμπιστοσύνης. Στη Βιομηχανία, αντίθετα, οι προσδοκίες είναι σταθερές, ενώ τα Δημόσια έργα παύουν να στηρίζουν τις Κατασκευές, όπου οι προσδοκίες υποχωρούν σημαντικά.

Το ενεργειακό ζήτημα εξακολουθεί να προβληματίζει και να δημιουργεί αβεβαιότητες, όπως και το πρόβλημα του επίμονου και υψηλού πληθωρισμού που πλήττει πλέον σχεδόν όλες τις κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών και όλα τα νοικοκυριά, ενόψει και της εορταστικής περιόδου. Από την άλλη πλευρά, η παρατεταμένη καλοκαιρία καθυστερεί την επίπτωση του αυξημένου κόστους και έχει ευνοήσει τα νοικοκυριά ως προς την θέρμανση, ενώ συνέβαλε και στην παράταση της τουριστικής περιόδου. Το οικονομικό κλίμα παραμένει, γενικά, ευμετάβλητο και θα εξαρτηθεί τους επόμενους μήνες από τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, ιδίως στο ενεργειακό ζήτημα, όσο και από τις εγχώριες εξελίξεις στην πορεία προς τις βουλευτικές εκλογές.

Αναλυτικότερα:

  • στη Βιομηχανία, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και τη ζήτηση ενισχύθηκε ελαφρά, οι εκτιμήσεις για τα αποθέματα αποκλιμακώθηκαν και οι θετικές προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες ενισχύθηκαν ελαφρά.
  • στις Κατασκευές, οι αρνητικές προβλέψεις για την παραγωγή υποχώρησαν, ενώ αντίθετα οι θετικές προβλέψεις για την απασχόληση εξασθένησαν αισθητά.
  • στο Λιανικό Εμπόριο, οι εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις βελτιώθηκαν σημαντικά, με το ύψος των αποθεμάτων να αποκλιμακώνεται ελαφρά, ενώ οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη των πωλήσεων ενισχύονται αισθητά.
  • στις Υπηρεσίες, οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων κινήθηκαν έντονα ανοδικά, εκείνες για τη ζήτηση μεταβλήθηκαν ήπια, ενώ οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης βελτιώθηκαν ελαφρά.
  • στην Καταναλωτική Εμπιστοσύνη, οι αρνητικές προβλέψεις των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας υποχώρησαν αισθητά, όπως και οι αντίστοιχες για τη δική τους οικονομική κατάσταση. Παράλληλα βελτιώθηκαν ήπια οι προβλέψεις για μείζονες αγορές και υποχώρησε ελαφρά η πρόθεση για αποταμίευση.

Βιομηχανία: Οριακή επιδείνωση των προσδοκιών, μικρή υποχώρηση στις παραγγελίες και την τρέχουσα ζήτηση

Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία υποχώρησε οριακά και τον Νοέμβριο, στις 95,5 μονάδες, από 95,9 μονάδες τον Οκτώβριο, στη χαμηλότερη επίδοση των τελευταίων 21 μηνών. Από τις μεταβλητές του δείκτη, το αρνητικό ισοζύγιο των εκτιμήσεων για τις παραγγελίες και την τρέχουσα ζήτηση διευρύνθηκε, το ύψος των αποθεμάτων αποκλιμακώθηκε οριακά, ενώ το θετικό ισοζύγιο προβλέψεων για την παραγωγή τους προσεχείς μήνες βελτιώθηκε ήπια. Αναλυτικά:

α) Το αρνητικό επίπεδο παραγγελιών και τρέχουσας ζήτησης, διευρύνθηκε και διαμορφώθηκε στις -15 μονάδες από -10 μονάδες τον Οκτώβριο. με το 25% των επιχειρήσεων να δηλώνουν χαμηλές για την εποχή παραγγελίες και το 10% να αναφέρει το αντίθετο.

β) Στις προβλέψεις για την εξέλιξη της παραγωγής τους προσεχείς 3-4 μήνες, το σχετικό ισοζύγιο κινήθηκε ήπια ανοδικά και διαμορφώθηκε στις +4 (από +2) μονάδες, με το 26% (από 23%) των επιχειρήσεων να προβλέπει αύξηση της παραγωγής του το επόμενο τρίμηνο και ένα 22% μείωσή της.

γ) Στα αποθέματα έτοιμων προϊόντων, το σχετικό ισοζύγιο παραμένει στις +12 (από +13) μονάδες, με το 20% των επιχειρήσεων να αναφέρει υψηλά για την εποχή αποθέματα και το 8% να δηλώνει το αντίθετο.

δ) Στους δείκτες εξαγωγικής δραστηριότητας καταγράφηκαν τον Νοέμβριο μικτές τάσεις: οι θετικές εκτιμήσεις για τις εξαγωγές κατά το τελευταίο τρίμηνο υποχώρησαν σημαντικά στις +7 (από +18) μονάδες, οι αρνητικές εκτιμήσεις για τις παραγγελίες και τη ζήτηση εξωτερικού ενισχύθηκαν (-14 από -8 μονάδες), ενώ αντίθετα, οι ήπια θετικές προβλέψεις για εξαγωγές τους προσεχείς μήνες βελτιώθηκαν και διαμορφώθηκαν στις +13 μονάδες (από +6).

ε) Οι θετικές προβλέψεις για τις πωλήσεις τους προσεχείς μήνες ενισχύθηκαν οριακά, με το ισοζύγιο να διαμορφώνεται στις +11 μονάδες από +10 με το 26% (από 28%) των επιχειρήσεων να αναμένει άνοδο πωλήσεων το προσεχές χρονικό διάστημα, ενώ το 15% (από 17%) μείωσή τους. Από την άλλη πλευρά αντίστοιχα, ο θετικός δείκτης εκτιμήσεων για τις τρέχουσες πωλήσεις εξασθένησε αισθητά και διαμορφώθηκε στις +13 (από +21) μονάδες, με το 17% των ερωτηθέντων να προβλέπει εκ νέου μείωσή τους.
στ) Οι μήνες εξασφαλισμένης παραγωγής ενισχύθηκαν στους 4,7 μήνες, με το ποσοστό χρησιμοποίησης εργοστασιακού δυναμικού να υποχωρεί οριακά στο 75,6%, από 75,8% τον Οκτώβριο.

ΙΟΒΕ: Αισθητή βελτίωση του οικονομικού κλίματος το Νοέμβριο -1

ζ) Ο δείκτης προβλέψεων για την απασχόληση στράφηκε θετικός στις +6 (από -10) μονάδες, με το ποσοστό των επιχειρήσεων που προβλέπει άνοδο απασχόλησης το προσεχές τρίμηνο να ενισχύεται στο 25% (από 8%), και ένα 18% να αναμένει μείωσή της.

η) Το ισοζύγιο στις προβλέψεις για τις μεταβολές των τιμών υποχώρησε αισθητά και διαμορφώθηκε στις +24 μονάδες (από +33), με το 53% των επιχειρήσεων να μην αναμένουν μεταβολή τους το προσεχές τρίμηνο και το 35% (από 44%) να αναμένει αύξηση τους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η αβεβαιότητα για το οικονομικό περιβάλλον έχει υποχωρήσει σχετικά, καθώς στην ερώτηση που αφορά στην ευκολία πρόβλεψης της μελλοντικής ανάπτυξης της επιχείρησης, τον Νοέμβριο το 52% των επιχειρήσεων θεώρησαν ότι αυτή μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, ποσοστό χαμηλότερο έναντι του Οκτωβρίου (59%).

Σε επίπεδο βασικών τομέων, ο δείκτης προσδοκιών στα Καταναλωτικά αγαθά ενισχύθηκε αισθητά και διαμορφώθηκε στις 100,5 μονάδες (από 97,7 μον.). Σημειώθηκε μικρή βελτίωση στις προβλέψεις για την παραγωγή τους προσεχείς 3-4 μήνες, ενώ αντίθετα οι ήπια θετικές εκτιμήσεις για τις παραγγελίες και τη ζήτηση υποχώρησαν ήπια και τα αποθέματα αποκλιμακώθηκαν αισθητά. Στα Κεφαλαιουχικά αγαθά ο δείκτης ενισχύθηκε περαιτέρω στις 128,2 (από 126,0) μονάδες. Η ενίσχυση προήλθε κυρίως από την κατακόρυφη αποκλιμάκωση των αποθεμάτων, με τις προβλέψεις στην παραγωγή τους 3-4 προσεχείς μήνες αλλά και τις παραγγελίες και τη ζήτηση, να υποχωρούν. Μικρή υποχώρηση παρουσίασε ο δείκτης στα Ενδιάμεσα αγαθά, στις 86,3 (από 90,6) μονάδες, με τις αρνητικές εκτιμήσεις για τις παραγγελίες και τη ζήτηση να ενισχύονται περαιτέρω, την παραγωγή τους προσεχείς μήνες να εξασθενεί ήπια και τα αποθέματα να κλιμακώνονται σημαντικά.

Κατασκευές: Μικρή υποχώρηση των προσδοκιών, προερχόμενη αποκλειστικά από τα Δημόσια έργα, με τις προσδοκίες στις Ιδιωτικές Κατασκευές να ενισχύονται

Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Κατασκευές υποχώρησε τον Νοέμβριο, στις 105,7 μονάδες (από 110,4 μον. τον Οκτώβριο), επίπεδο όμως χαμηλότερο από το αντίστοιχο περυσινό (137,7 μονάδες). Αυτή η μεταβολή ήταν αποτέλεσμα της έντονης επιδείνωσης των προσδοκιών στα Δημόσια Έργα, με τις Ιδιωτικές Κατασκευές να κινούνται ήπια ανοδικά. Από τις βασικές μεταβλητές του δείκτη, οι αρνητικές προβλέψεις για το πρόγραμμα εργασιών των επιχειρήσεων υποχώρησαν ελαφρά, ενώ οι προβλέψεις για την απασχόληση διατηρούνται θετικές.

Αναλυτικά, ο αρνητικός δείκτης στις προβλέψεις για το πρόγραμμα εργασιών των επιχειρήσεων παραμένει ψηλά, στις -72 μονάδες, με μόλις το 7% των επιχειρήσεων να διατυπώνει αισιοδοξία για το επίπεδο των εργασιών το επόμενο τρίμηνο. Στις προβλέψεις για την απασχόληση, ο σχετικός δείκτης διαμορφώθηκε στις +21 (από +30) μονάδες, με το 45% (από 52%) των ερωτηθέντων να προβλέπει αύξηση των θέσεων εργασίας στον τομέα και το 24% να εκτιμά μείωσή τους.

Στα υπόλοιπα στοιχεία, ο αρνητικός δείκτης των -26 μονάδων στις εκτιμήσεις για την τρέχουσα πορεία εργασιών των επιχειρήσεων περιορίζεται αισθητά (-12 μονάδες), αν και οι μήνες εξασφαλισμένης δραστηριότητας διατηρούνται υψηλά (11,4 από 12,7). Στο πεδίο των τιμών, οι πληθωριστικές προσδοκίες ενισχύθηκαν σημαντικά (+51 από +34 μον. ο δείκτης). Τέλος, το 18% (από 22%) των επιχειρήσεων αναφέρει απρόσκοπτη επιχειρηματική λειτουργία. Οι περισσότερες επιχειρήσεις (28%) επισημαίνουν τη χαμηλή ζήτηση ως το βασικότερο εμπόδιο στη λειτουργία τους, ένα 23% την έλλειψη εργατικού δυναμικού, και ένα 15% την ανεπαρκή χρηματοδότηση.

Στην ερώτηση η οποία προσπαθεί να αξιολογήσει το βαθμό αβεβαιότητας που επικρατεί στο οικονομικό περιβάλλον, τον Νοέμβριο το 47,7% των επιχειρήσεων θεωρούν ότι η μελλοντική ανάπτυξη μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, έναντι του 60,5% του Οκτωβρίου αλλά και του σχεδόν καθολικού 94,3% τον Σεπτέμβριο.

ΙΟΒΕ: Αισθητή βελτίωση του οικονομικού κλίματος το Νοέμβριο -2

Λιανικό εμπόριο: Σημαντική βελτίωση στις προσδοκίες, με κλαδικές όμως ιδιαιτερότητες  

Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στο Λιανικό Εμπόριο ενισχύθηκε σημαντικά τον Νοέμβριο στις 110,5 μονάδες, από 103,5 μονάδες τον Οκτώβριο. Η βελτίωση αυτή είναι αποτέλεσμα της καλυτέρευσης των προσδοκιών του κλάδου Ειδών Οικιακού Εξοπλισμού και Οχημάτων- Ανταλλακτικών με τους υπόλοιπους κλάδους να κινούνται πτωτικά. Αναλυτικά, οι ήπια θετικές εκτιμήσεις των επιχειρήσεων για τις τρέχουσες πωλήσεις ενισχύονται σημαντικά και διαμορφώνονται στις +27 μονάδες (από +10 μονάδες), ενώ αντίστοιχα κινούνται οι προβλέψεις για την εξέλιξη των πωλήσεων στο επόμενο τρίμηνο στις +18 (από +11) μονάδες. Από την άλλη πλευρά, τα αποθέματα αποκλιμακώνονται οριακά και διαμορφώνονται στις -8 (από -10) μονάδες, με τις νέες παραγγελίες να στρέφονται οριακά θετικές (+1 από -3 μονάδες). Οι θετικές προβλέψεις για την απασχόληση ενισχύονται ελαφρά (+27 από +24 μονάδες), ενώ ως προς τις τιμές, το 64% αναμένει άνοδο, ενδεικτικό των πληθωριστικών πιέσεων. Ως προς το βαθμό αβεβαιότητας που επικρατεί στο οικονομικό περιβάλλον αυτός υποχωρεί περαιτέρω, καθώς το 53,3% θεωρεί ότι η μελλοντική ανάπτυξη μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, πολύ χαμηλότερα από τον Οκτώβριο (63,1%) και Σεπτέμβριο (84,3%).

Οι προσδοκίες στους επιμέρους κλάδους είναι πτωτικές, με εξαίρεση τον κλάδο Ειδών Οικιακού εξοπλισμού και τα Οχήματα-Ανταλλακτικά. Αναλυτικά:

Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στα Τρόφιμα – Ποτά – Καπνός υποχώρησε ελαφρά τον Νοέμβριο και διαμορφώθηκε στις 112,3 (από 116,2) μονάδες, πολύ υψηλότερα σε σχέση με το περυσινό επίπεδο (90,1 μον.). Οι έντονα θετικές εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις ενισχύθηκαν περαιτέρω (+88 από τις +77 μονάδες), ενώ αντίθετα οι θετικές προσδοκίες για τις πωλήσεις της επόμενης περιόδου υποχωρούν αισθητά και διαμορφώνονται στις +31 μονάδες (από τις +50). Τα αποθέματα έτσι κλιμακώνονται στις +19 μονάδες (από +14), ενώ παράλληλα υποχωρούν αισθητά οι παραγγελίες προς προμηθευτές (+31 από +50 μον.). Μικρή εξασθένιση παρατηρείται στο ισοζύγιο των προβλέψεων για την απασχόληση, με το σχετικό δείκτη να υποχωρεί στις +50 (από +56) μονάδες, ενώ οι πληθωριστικές τάσεις των τιμών υποχωρούν σημαντικά (+25 από +73 μονάδες).

ΙΟΒΕ: Αισθητή βελτίωση του οικονομικού κλίματος το Νοέμβριο -3

Έντονα πτωτικά κινείται ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στα Υφάσματα – Ένδυση – Υπόδηση, φθάνοντας στις 86,8 (από 101,4) μονάδες, πολύ χαμηλότερα από το αντίστοιχο επίπεδο πέρυσι (107,0). Οι εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις από ήπια θετικές υποχωρούν σημαντικά και διαμορφώνονται στις -41 μονάδες, ενώ αντίθετα εξασθενούν αρκετά οι αρνητικές προβλέψεις

για το επόμενο διάστημα και ισοσκελίζονται (από -18 μον.). Τα αποθέματα κλιμακώνονται και διαμορφώνονται στις -11 μονάδες (από -18 μονάδες το σχετικό ισοζύγιο), ενώ οι παραγγελίες προς προμηθευτές βελτιώνονται σημαντικά. Από την άλλη πλευρά βελτιώνονται οριακά οι αρνητικές προσδοκίες στην απασχόληση (-5 από -7 μονάδες), ενώ στις τιμές το σχετικό ισοζύγιο υποχωρεί στις +30 (από +50) μονάδες.

Οι προσδοκίες στα Είδη Οικιακού Εξοπλισμού ενισχύονται σημαντικά και ο σχετικός δείκτης διαμορφώνεται τον Νοέμβριο στις 92,9 (από 80,1) μονάδες, πολύ χαμηλότερα σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο πέρυσι (113,7 μον.). Οι εκτιμήσεις για τις τρέχουσες πωλήσεις κινήθηκαν αισθητά ανοδικά στις -4 μονάδες (από -12), ενώ παράλληλα οι αρνητικές προβλέψεις στις πωλήσεις στο επόμενο διάστημα αμβλύνθηκαν σημαντικά και στράφηκαν σε θετικές (+16 από -9 μονάδες). Παράλληλα, ο δείκτης αποθεμάτων υποχώρησε ήπια (+6 από +15 μονάδες), ενώ οι παραγγελίες προς προμηθευτές ενισχύθηκαν σημαντικά και διαμορφώνονται στις +18 μονάδες (από +4 μονάδες). Από την άλλη πλευρά, οι προβλέψεις για την απασχόληση είναι διατηρούνται θετικές στις +3 μονάδες (από +4), ενώ στις τιμές ο σχετικός δείκτης συνεχίζει να υποδηλώνει σημαντική αύξηση τιμών (+47 από +20 μονάδες).

Έντονη βελτίωση σημειώνεται τον Νοέμβριο στις επιχειρηματικές προσδοκίες στα Οχήματα – Ανταλλακτικά, στις 131,4 (από 106,7) μονάδες, αρκετά υψηλότερα από την αντίστοιχη περίοδο του 2021 (111,0 μονάδες). Το αρνητικό ισοζύγιο στις τρέχουσες πωλήσεις του κλάδου αμβλύνεται σημαντικά και στρέφεται θετικό (στις +9 από -35 μονάδες), ενώ παράλληλα οι απαισιόδοξες προβλέψεις για τις πωλήσεις της επόμενης περιόδου περιορίζονται έντονα και διαμορφώνονται στις +19 μονάδες (από -5 μον.). Τα αποθέματα παραμένουν σε πολύ χαμηλά για την εποχή επίπεδα (-48 από -45 μονάδες), με τις παραγγελίες προς προμηθευτές να εξακολουθούν να είναι πτωτικές, αν και βελτιώνονται σημαντικά(-6 μονάδες το σχετικό ισοζύγιο από -29 μον.).

Παράλληλα, οι αρνητικές προβλέψεις για την απασχόληση εξασθενούν σημαντικά και διαμορφώνονται στις +20 μονάδες (από -34 μον.), ενώ τέλος, ως προς τις τιμές, το σχετικό ισοζύγιο διατηρείται σε έντονα πληθωριστικά επίπεδα, στις +77 μονάδες.

Οριακά πτωτικά κινούνται οι επιχειρηματικές προσδοκίες στα Πολυκαταστήματα, με το δείκτη να διαμορφώνεται στις 87,5 (από 88,1) μονάδες. Οι εκτιμήσεις για τις πωλήσεις διατηρούνται σε θετικά επίπεδα και διαμορφώνονται στις +4 (από +6) μονάδες, όπως και οι προβλέψεις για τις πωλήσεις της επόμενης περιόδου που διατηρούνται στις +3 μονάδες. Τα αποθέματα έχουν πλήρως ρευστοποιηθεί, ενώ παράλληλα οι προβλέψεις για παραγγελίες προς προμηθευτές διατηρούνται στις +3 μονάδες. Έντονα πτωτικά κινούνται όμως οι προβλέψεις για την απασχόληση (+29 από +70 μονάδες), ενώ στις τιμές ο σχετικός δείκτης εμφανίζει έντονα πληθωριστικές τάσεις (+67 μονάδες).

Υπηρεσίες: Ήπια βελτίωση στις προσδοκίες λόγω καλής πορείας της ζήτησης

Ο Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στις Υπηρεσίες ενισχύθηκε τον Νοέμβριο, στις 101,3 μονάδες, από 98,9 τον Οκτώβριο, λόγω βελτίωσης των προσδοκιών σε όλους σχεδόν τους επιμέρους κλάδους, πλην των Ξενοδοχείων-Εστιατορίων-Τουριστικών πρακτορείων και τις Διάφορες επιχειρηματικές δραστηριότητες, όπου παρατηρήθηκε οριακή υποχώρηση. Από τις επιμέρους μεταβλητές του δείκτη, οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων είναι αισθητά ανοδικές, ενώ εκείνες για την τρέχουσα ζήτηση υποχώρησαν ελαφρά. Αντίθετα, οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης, βελτιώθηκαν ήπια. Αναλυτικότερα, ο δείκτης των εκτιμήσεων για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων κινείται ανοδικά, στις +32 μονάδες (από +22), ενώ ο δείκτης εκτιμήσεων για την τρέχουσα ζήτηση διαμορφώθηκε στις +24 (από +28) μονάδες. Οριακά αρνητικές είναι οι προβλέψεις για τη ζήτηση του επόμενου τριμήνου στις -2 (από -5) μονάδες, ενώ εκείνες για την απασχόληση είναι πλέον θετικές (+8 από -7 μονάδες). Στις τιμές, το σχετικό ισοζύγιο υποδηλώνει εκ νέου αύξηση τιμών, (+18 από +14) μονάδες. Μια στις τέσσερεις επιχειρήσεις (25%) δηλώνει απρόσκοπτη επιχειρηματική λειτουργία, με το 22% των επιχειρήσεων να επισημαίνει την ανεπάρκεια ζήτησης και το 28% των επιχειρήσεων τις τρέχουσες εξελίξεις ως βασικότερο εμπόδιο στη λειτουργία του. Στην ερώτηση σχετικά με το βαθμό αβεβαιότητας στο οικονομικό περιβάλλον, το 63% θεωρεί ότι η μελλοντική ανάπτυξη μπορεί να προβλεφθεί δύσκολα ή σχετικά δύσκολα, έναντι 68% τον προηγούμενο μήνα.

Σε επίπεδο βασικών κλάδων η βελτίωση είναι απόρροια της ενίσχυσης σε όλους τους κλάδους πλην των Ξενοδοχείων-Εστιατορίων-Τουριστικών πρακτορείων και τις Διάφορες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Αναλυτικότερα:

Ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στα Ξενοδοχεία – Εστιατόρια – Τουριστικά Πρακτορεία, αν και εξακολουθεί να κινείται σε υψηλά επίπεδα στις 115,7 (από 119,7) μονάδες, έχει περιοριστεί. Οι θετικές εκτιμήσεις για την πορεία της τρέχουσας κατάστασης των επιχειρήσεων υποχωρούν, στις +28 μονάδες (από +53 μονάδες ο δείκτης), ενώ παράλληλα, πτωτικά κινούνται οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα ζήτηση και διαμορφώνονται στις +37 (από +47) μονάδες, με τις προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη εξέλιξη της ζήτησης να κινούνται έντονα ανοδικά και να διαμορφώνονται στις -7 μονάδες (από -29 μονάδες το σχετικό ισοζύγιο). Σε αντίθεση με τη θερινή σεζόν, οι προβλέψεις για την απασχόληση συνεχίζουν την πτωτική τους πορεία (στις +12 από +33 μονάδες ο σχετικός δείκτης), ενώ ο δείκτης των τιμών εξακολουθεί να υποδηλώνει αύξηση (στις +55 από +28 μονάδες).

ΙΟΒΕ: Αισθητή βελτίωση του οικονομικού κλίματος το Νοέμβριο -4

Έντονα ανοδικά κινείται ο δείκτης προσδοκιών στους Ενδιάμεσους Χρηματοπιστωτικούς Οργανισμούς (χωρίς Τράπεζες), στις 90,7 (από 77,9) μονάδες, σε χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με εκείνο του προηγούμενου έτους (141,4 μον.). Οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων αμβλύνθηκαν σημαντικά στις -5 (από -20) μονάδες, ενώ αντίστοιχα περιορίστηκαν οι αρνητικές εκτιμήσεις της τρέχουσας ζήτησης οι οποίες από τις -40 μονάδες διαμορφώθηκαν στις -32 μονάδες. Αντίθετα έντονα ανοδικά κινήθηκαν οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη πορεία της ζήτησης που είναι πλέον αισιόδοξες και διαμορφώθηκαν στις +11 (από -5) μονάδες, ενώ και οι προβλέψεις για την απασχόληση είναι θετικές, στις +21 (από -5) μονάδες. Στις προσδοκίες για τις τιμές, ο σχετικός δείκτης κινήθηκε ήπια πληθωριστικά και διαμορφώθηκε στις +11 μονάδες, ενώ το ποσοστό εκείνων που δηλώνουν ανεμπόδιστη λειτουργία κυμάνθηκε στο 26% (από 10%), με το μεγαλύτερο εμπόδιο να είναι η ανεπάρκεια ζήτησης με 68%.

Ήπια πτωτικά κινήθηκε ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στις Διάφορες Επιχειρηματικές Δραστηριότητες, στις 108,4 (από 109,8 μονάδες), επίπεδο αισθητά χαμηλότερο σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό (136,5 μον.). Στους βασικούς δείκτες, το ισοζύγιο των εκτιμήσεων για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων εξασθενεί σημαντικά (+27 από +42 μονάδες), με τις θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα ζήτηση να κινούνται αντίστοιχα πτωτικά ( +10 από +48 μονάδες). Αντίθετα, οι προβλέψεις για την εξέλιξη της ζήτησης ενισχύθηκαν κατακόρυφα στις +46 μονάδες (από -3 μονάδες το σχετικό ισοζύγιο), με τις προβλέψεις για την απασχόληση να ενισχύονται ηπιότερα στις +44 (από +15) μονάδες. Από την άλλη πλευρά η πληθωριστική τάση υποχώρησε ελαφρά στις +32 μονάδες (από +42), ενώ σχεδόν οι μισές επιχειρήσεις δηλώνουν απρόσκοπτη λειτουργία, με το 15% να αναφέρει την ανεπάρκεια ζήτησης, το 14% την ανεπάρκεια εργατικού δυναμικού και άλλο ένα 14% παράγοντες σχετικούς με τις τρέχουσες εξελίξεις, ως εμπόδια λειτουργίας.

Αισθητή βελτίωση παρουσιάζει ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στην Πληροφορική και Ανάπτυξη Λογισμικού και διαμορφώνεται στις 108,2 (από 101,7) μονάδες, σε οριακά χαμηλότερο επίπεδο από πέρυσι (108,7 μον.). Οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση των επιχειρήσεων ενισχύονται ελαφρά κερδίζοντας 10 μονάδες, ενώ παράλληλα οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα ζήτηση διαμορφώνονται στις +23 (από +19) μονάδες. Οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη πορεία της ζήτησης ενισχύθηκαν ελαφρά και διαμορφώθηκαν στις +46 (από +38) μονάδες, ενώ αντίθετα οι θετικές προβλέψεις για την απασχόληση εξασθένισαν και από τις +38 μονάδες διαμορφώθηκαν στις +23 μονάδες. Ταυτόχρονα ενισχύονται οι πληθωριστικές τάσεις για τις τιμές (στις +15 μονάδες από +6 μονάδες το σχετικό ισοζύγιο). Τέλος, το 23% των επιχειρήσεων δηλώνει απρόσκοπτη επιχειρηματική λειτουργία, με το 19% των επιχειρήσεων να αναφέρεται σε ανεπάρκεια εργατικού δυναμικού, το 15% σε ανεπάρκεια κεφαλαίων κίνησης, το 23% (από 19%) σε χαμηλή ζήτηση, ενώ το 8% των επιχειρήσεων επισημαίνει παράγοντες σχετικούς με τις τρέχουσες εξελίξεις ως βασικό πρόσκομμα στη λειτουργία της.

Αισθητά ανοδικά κινούνται οι επιχειρηματικές προσδοκίες στις Χερσαίες Μεταφορές, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις 114,8 (από 106,9) μονάδες. Οι θετικές εκτιμήσεις για την τρέχουσα κατάσταση ενισχύονται και διαμορφώνονται στις +34 (από +19 μον. ο δείκτης) μονάδες, όπως αντίστοιχα και οι εκτιμήσεις για την τρέχουσα ζήτηση που βελτιώνονται (+34 από +17 μονάδες το σχετικό ισοζύγιο). Έντονα θετικές διατηρούνται οι προβλέψεις για τη βραχυπρόθεσμη πορεία της ζήτησης αν και υποχωρούν ελαφρά (στις +39 από +42 μονάδες ο σχετικός δείκτης), ενώ αντίθετα οι απαισιόδοξες προβλέψεις για την απασχόληση του κλάδου κινούνται κατακόρυφα ανοδικά και ισοσκελίζονται (από τις -21 μονάδες). Το ισοζύγιο των τιμών εντείνει τις πληθωριστικές του τάσεις (+20 από +6 μονάδες), ενώ τέλος, το 38% (από 42%) των επιχειρήσεων επισημαίνει την ανεπάρκεια ζήτησης ως το μεγαλύτερο εμπόδιο στη λειτουργία τους, με το 58% να αναδεικνύει τις τρέχουσες εξελίξεις.

Καταναλωτές: Σημαντική άνοδος της καταναλωτικής εμπιστοσύνης 

Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης βελτιώνεται αισθητά τον Νοέμβριο καθώς διαμορφώνεται στις –51,9 από –57,9 μονάδες τον Οκτώβριο, επίπεδο όμως πολύ χειρότερο εκείνου πριν ένα χρόνο (-38,5 μονάδες)12. Ουσιαστικά φαίνεται να διορθώνεται η πολύ ισχυρή επιδείνωση του προηγούμενου μήνα και ο δείκτης να επανέρχεται στο επίπεδο του Σεπτεμβρίου Η παρατεταμένη καλοκαιρία που καθυστερεί την επίδραση στο ζήτημα της θέρμανσης ενδεχομένως να εξηγούν αυτή τη βελτίωση, όπως και η επίδραση των παρεμβάσεων οικονομικής ενίσχυσης έναντι της ακρίβειας. Σαφώς η τάση αυτή είναι πανευρωπαϊκή, όμως οι Έλληνες καταναλωτές παραμένουν οι περισσότερο απαισιόδοξοι καταναλωτές στην ΕΕ, με αισθητή διαφορά από τους υπόλοιπους. Ακολουθούν οι καταναλωτές σε Ουγγαρία και Πορτογαλία, με επίπεδο δείκτη –47,4 και -38,3 μονάδες αντίστοιχα. Στις χαμηλότερες θέσεις αυτής της κατάταξης βρίσκονται η Λιθουανία (-8,2) και η Φιλανδία (-16,3). Χαρακτηριστικό των αποτελεσμάτων το τελευταίο διάστημα είναι ότι πλέον καμιά χώρα δεν βρίσκεται στο θετικό πεδίο τιμών. Οι μέσοι ευρωπαϊκοί δείκτες διαμορφώθηκαν στις -25,8 μονάδες στην ΕΕ και στις -23,9 μονάδες στην Ευρωζώνη. Αναλυτικά:

  • Ηπιότερη αποτίμηση στις εκτιμήσεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών τους τελευταίους 12 μήνες

Οι αρνητικές εκτιμήσεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους τους προηγούμενους 12 μήνες αποκλιμακώνονται ήπια τον Νοέμβριο στις -54,5 μονάδες (έναντι -55,5). Το 70% (από 71%) των νοικοκυριών εκτίμησε ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης, ενώ μόλις το 2% θεωρεί πως επήλθε μικρή βελτίωση. Οι αντίστοιχοι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις -21,0 και -20,5 μονάδες αντίστοιχα

  • Λιγότερο απαισιόδοξες και οι προβλέψεις για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών

Οι προβλέψεις των καταναλωτών για την οικονομική κατάσταση του νοικοκυριού τους τους προσεχείς 12 μήνες βελτιώθηκαν τον Νοέμβριο, με το σχετικό δείκτη να διαμορφώνεται στις -50,6 (από -59,8) μονάδες τον Οκτώβριο. Το 62% (από 74%) των νοικοκυριών αναμένει ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης, ενώ το 3% προβλέπει μικρή βελτίωση. Οι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις -17,1 και -15,6 μονάδες αντίστοιχα.

  • Ευοίωνες και οι προβλέψεις για την οικονομική κατάσταση της χώρας

Ο αρνητικός δείκτης των προβλέψεων των νοικοκυριών για την οικονομική κατάσταση της χώρας τους το προσεχές 12-μηνο παρουσίασε σημαντική υποχώρηση τον Νοέμβριο και διαμορφώθηκε στις -55,1 (από –64,5) μονάδες. Το 67% (από 79%) των καταναλωτών προέβλεψε ελαφρά ή αισθητή επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας, έναντι του 18% (από 12%) το οποίο αναμένει σταθερότητα. Οι δείκτες σε ΕΕ και Ευρωζώνη διαμορφώθηκαν στις -44,8 και -38,3 μονάδες αντίστοιχα.

ΙΟΒΕ: Αισθητή βελτίωση του οικονομικού κλίματος το Νοέμβριο -5