Η Ευρώπη της καινοτομίας και η Ελλάδα των υψηλών δυνατοτήτων

Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα τελευταία στοιχεία της Κομισιόν αναφορικά με τις καινοτομικές επιδόσεις των κρατών-μελών της ΕΕ. Πιο συγκεκριμένα, 19 από τις 27 ευρωπαϊκές χώρες καλυτέρευσαν τα καινοτομικά τους στοιχεία σε σχέση με πέρσι, με αποτέλεσμα η Ευρώπη συνολικά να παρουσιάσει βελτίωση κατά 10% σε σύγκριση με το 2015.

Γράφει ο *Νίκος Κανέλλος

Ωστόσο, μεγάλες χώρες που πρωτοπορούν τα τελευταία χρόνια σε όρους βιομηχανίας και τεχνολογίας, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς και η Αυστραλία, εξακολουθούν να υπερτερούν έναντι της ΕΕ. Πάντως, το χάσμα με τους εν λόγω ανταγωνιστές αναμένεται να μειωθεί τα επόμενα χρόνια αφού οι κεντρικές πολιτικές εστιάζουν προς αυτή την κατεύθυνση. Για παράδειγμα, στην αεροδιαστημική επιστήμη που έχει άμεση συσχέτιση με το περιβάλλον, το κλίμα, τη μετεωρολογία κ.λπ. θα εκταμιευτούν κονδύλια της τάξεως των 200 εκατ. ευρώ για 49 διαστημικά ερευνητικά έργα, στο πλαίσιο του προγράμματος “Ορίζων Ευρώπη”.

Σχετικά με τις επιδόσεις της Ελλάδας στους καινοτομικούς δείκτες, τα μηνύματα που προκύπτουν είναι άκρως ενθαρρυντικά. Η χώρα μας εμφάνισε βελτίωση το 2022 με 24,2% υψηλότερο ρυθμό από τον αντίστοιχο της ΕΕ της τελευταίας επταετίας. Παραμένει στην κατηγορία των χωρών με μέτριες καινοτομικές επιδόσεις μαζί με την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, την Τσεχία, την Εσθονία, τη Λιθουανία, τη Σλοβενία και τη Μάλτα. Πρωτοπόρες χώρες σε όρους καινοτομίας θεωρούνται η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιρλανδία, το Λουξεμβούργο, η Αυστρία αλλά και η Κύπρος.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόσφατα ο Υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, κ. Χρίστος Δήμας, παρευρέθηκε στο νησί της Αφροδίτης, παρουσιάζοντας στην εκδήλωση για την επίσημη κυκλοφορία του “Χάρτη Οικοσυστήματος Κύπρου” το Elevate Greece, καθώς και έξυπνα εργαλεία που διαθέτει πλέον το ελληνικό σύστημα καινοτομίας, ώστε οι ταλαντούχοι νέοι επιστήμονες και επιχειρηματίες να αισθάνονται ότι έχουν τη δυνατότητα να είναι ανταγωνιστικοί στο παγκόσμιο περιβάλλον από την Ελλάδα.

Σε κάθε περίπτωση, αυτή τη στιγμή παρατηρούνται σημαντικές διαφορές ανάμεσα σε Βόρειους και Νότιους, ακόμα και στον τομέα της καινοτομίας. Και για να είμαστε πιο ακριβείς, χώρες που προέρχονται από τη Βορειοδυτική Ευρώπη έχουν σημαντικά καλύτερες καινοτομικές επιδόσεις από χώρες που βρίσκονται στα Νοτιοανατολικά. Αποτελεί μεγάλο στοίχημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η γεφύρωση αυτού του χάσματος, με σκοπό τη συνολική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας και της τεχνολογικής αλλά και εμπορικής αυτονομίας της Ευρώπης.

Η Ελλάδα κλείνει όλο και περισσότερο τη ψαλίδα με τους ανταγωνιστές της, ενώ το επιχειρηματικό περιβάλλον φανερώνει ορισμένα κρίσιμα ποιοτικά στοιχεία. Σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ, το 20% των νέων εγχειρημάτων εμφανίζει κάποιο καινοτόμο χαρακτηριστικό, αλλά και 1 στους 5 επιχειρηματίες αρχικών σταδίων θέτει την καιτονομία στο επίκεντρο της στρατηγικής του. Μάλιστα, το ελληνικό οικοσύστημα καινοτόμων επιχειρήσεων αποτιμάται σήμερα στα 8 δισ. ευρώ (περίπου 4-5% του ΑΕΠ), ενώ ολοένα και περισσότερες διεθνείς εκθέσεις αξιολογήσης εκφράζουν τη δυναμική των ελληνικών startups.

Καταλυτικό ρόλο σε αυτά τα αποτελέσματα έχουν παίξει τα χρηματοδοτικά εργαλεία που έχουν  στα χέρια τους οι ιδρυτές νεοφυών επιχειρήσεων, όπως το πρόγραμμα “Q-Equity” με 400 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης. Αλλά και τα φιλόδοξα projects που έρχονται, με το πρώτο και καλύτερο την “Πολιτεία Καινοτομίας”, ένα έργο της τάξεως των 100 εκατ. ευρώ, όπου οι εγκαταστάσεις του πρώην εργοστασίου της ΧΡΩΠΕΙ στην οδό Πειραιώς θα μετατραπούν σε έναν κόμβο καινοτομίας για νεοφυείς επιχειρήσεις, spin offs, ερευνητικά εργαστήρια μεγάλων επιχειρήσεων και οργανισμών κτλ.

*Τομεάρχης Έρευνας και Καινοτομίας της ΝΔ, Διδάκτωρ του ΕΜΠ στη γνωστική περιοχή της Οικονομικής και Στρατηγικής Ανάλυσης της Καινοτομίας και των Σύγχρονων Τεχνολογιών