Η Ελλάδα μετατρέπεται σε ένα είδος Πουέρτο Ρίκο της Ευρώπης…

Ο κόσμος στην Ελλάδα δεν πληρώνει τα δάνεια και τους φόρους του, οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις απουσιάζουν, οι άνθρωποι μεταναστεύουν, τίποτα στην πραγματικότητα δεν δείχνει να βελτιώνεται, δηλώνει στο Liberal.gr o γνωστός Γερμανός οικονομολόγος Daniel Gros, εκφράζοντας την άποψη ότι η χώρα μετατρέπεται σταδιακά σε ένα είδος Πουέρτο Ρίκο της Ευρώπης.

www.liberal.gr/

Η παρομοίωση της Ελλάδας με το νησί της Κεντρικής Αμερικής, που παρ’ ότι τμήμα των ΗΠΑ, αποκλίνει συνεχώς από αυτές, δείχνει κατά τον Gros τη στασιμότητα και την αδυναμία της χώρας να αναπτυχθεί.

Και μπορεί η Άνγκελα Μέρκελ να εξέφρασε την αισιοδοξία της για την επόμενη ημέρα της ελληνικής οικονομίας, ωστόσο ο Gros που δεν είναι πολιτικός, σημειώνει ότι ελάχιστα έχουν αλλάξει από τότε που βγήκαμε από το μνημόνιο.

«Βλέπω», αναφέρει «πολύ λίγες μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν την ανάπτυξη. Βλέπω ότι ο κόσμος συνεχίζει να μην πληρώνει τα δάνειά του, όπως και τους φόρους του. Κανείς επομένως δεν πληρώνει κανέναν! Οι άνθρωποι θέλουν να έχουν ασφαλείς τις καταθέσεις τους, αλλά την ίδια στιγμή δεν πληρώνουν τις τράπεζες». «Έτσι», επισημαίνει ο διευθυντής ενός από τα πιο γνωστά think tanks, του Κέντρου Ευρωπαϊκών Πολιτικών Μελετών (CEPS), «μια οικονομία δεν μπορεί να λειτουργήσει».

Δεν προβλέπει στο μέλλον κάποια νέα μεγάλη κρίση στη Ελλάδα, αλλά ούτε και κάποια μεγάλη πρόοδος, όπως λέει χαρακτηριστικά, ενώ σχολιάζοντας τις προεκλογικές παροχές της κυβέρνησης, αναφέρει με νόημα ότι οι Ελληνες θα έπρεπε να είχαν μάθει, ότι καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να διανέμει τίποτα περισσότερο από αυτό που παράγει η ίδια η οικονομία.

Σε ό,τι αφορά το διεθνές περιβάλλον, χαρακτηρίζει ως μεγαλύτερους κινδύνους για το 2019 την επιβράδυνση της οικονομίας της Κίνας και τον απρόβλεπτο Τραμπ.

Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη:

 Στις δηλώσεις της η καγκελάριος Μέρκελ εξέφρασε τη στήριξή της για την Ελλάδα, είπε ότι η χώρα μπορεί πάντα να υπολογίζει στη Γερμανία, προσθέτοντας ωστόσο ότι δεν είναι το τέλος της μεταρρυθμιστικής περιόδου. Εσείς τι εικόνα έχετε για την Ελλάδα πέντε σχεδόν μήνες μετά την έξοδό της από τα μνημόνια;

Παρά πολύ λίγα πράγματα έχουν αλλάξει απ’ όταν τελείωσε το πρόγραμμα. Τα παλιά προβλήματα είναι όλα σχεδόν εκεί. Το μοναδικό καινούριο στοιχείο είναι η δυνατότητα της ελληνικής κυβέρνησης να χρηματοδοτεί η ίδια τις ανάγκες της χώρας χωρίς δάνεια του ESM.

Βλέπω πολύ λίγες μεταρρυθμίσεις που θα μπορούσαν να αυξήσουν την ανάπτυξη. Βλέπω ότι ο κόσμος συνεχίζει να μην πληρώσει τα δάνειά του, όπως και τους φόρους του.

Οι άνθρωποι θέλουν να έχουν ασφαλείς τις καταθέσεις τους, αλλά την ίδια στιγμή δεν πληρώνουν τα δάνειά τους. Κανείς επομένως δεν πληρώνει κανέναν! Έτσι το τραπεζικό σύστημα δεν μπορεί να επιβιώσει, η οικονομία δεν μπορεί να λειτουργήσει.

 Πώς θα περιγράφετε με λίγα λόγια την Ελλάδα σήμερα; Είναι ένα success story όπως επιμένουν να τη χαρακτηρίζουν κάποιοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ή κάτι άλλο;

Θα έλεγα ότι μπορεί να μην είναι πλέον μια ιστορία οικονομικής καταστροφής με αυξανόμενο ρυθμό, όπως κάποτε, αλλά παραμένει στάσιμη, σε πολύ χαμηλό επίπεδο. Τα προβλήματα μπορεί να μην αυξάνονται, αλλά ταυτόχρονα δεν επιλύονται. Είναι κάτι σαν ένα τέλμα.

 Εκτιμάτε ότι αυτή η κατάσταση θα ενταθεί το 2019; Το ρωτώ γιατί η φετινή χρονιά είναι εκλογική, επικρατεί πόλωση, η κυβέρνηση έχει δώσει παροχές σε διάφορες ομάδες και αρκετοί ανησυχούν για πιθανό εκτροχιασμό της ασθενικής ακόμη ελληνικής οικονομίας…

Το ελληνικό κοινό θα έπρεπε να έχει μάθει τόσα χρόνια, ότι καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να διανέμει τίποτα περισσότερο από αυτό που παράγει η οικονομία. Αυτός είναι εξάλλου και ο λόγος που το μόνο το οποίο θα μπορούσε να κάνει η ελληνική κυβέρνηση, ώστε να βελτιώσει για παράδειγμα τις συντάξεις, είναι να κάνει πιο παραγωγική την οικονομία.

Αλλά δεν βλέπω κάτι τέτοιο να συμβαίνει. Αυτό που βλέπω είναι ότι η Ελλάδα μετατρέπεται σε ένα είδος Πουέρτο Ρίκο της Ευρώπης. Το Πουέρτο Ρίκο αποτελεί τμήμα των ΗΠΑ, έχει όμως μια οικονομία σχεδόν κατεστραμμένη, δεν έχει κάνει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Έχει μια καταρρέουσα οικονομία για περίπου μια δεκαετία, οι άνθρωποι μεταναστεύουν, αλλά τίποτα στη πραγματικότητα δεν βελτιώνεται.

 Σε μια παλαιότερη συζήτησή μας, είχατε προβλέψει ως πιθανότητα, ότι η Ελλάδα μπορεί κάποια στιγμή στο μέλλον να χρειαστεί να προσφύγει εκ νέου στον ESM για δανειακή βοήθεια. Πιστεύετε ότι υπάρχει πάντα αυτός ο κίνδυνος;

Το είχα αναφέρει ως μια πιθανότητα. Τώρα νομίζω ότι ο κίνδυνος αυτός έχει απομακρυνθεί, παρ’ότι οι αγορές παραμένουν καχύποπτες. Και αυτό μπορείτε να το δείτε από το παράδειγμα της Τουρκίας, της οποίας η οικονομία παρ’ ότι βρίσκεται σε πολύ κακή κατάσταση, εντούτοις η κρίση που βιώνει τελικά είναι σχετικά μικρής έκτασης.

Οι αγορές δεν είναι όπως ήταν το 2009-2010, οι αγορές τουλάχιστον μέχρι και σήμερα δείχνουν ακόμη επιείκεια. Αυτός είναι και ο λόγος που πιστεύω ότι η Ελλάδα δεν θα χρειαστεί τελικά νέα χρηματοδοτική βοήθεια. Απλά φοβάμαι ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να λιμνάζει, να βρίσκεται σε τέλμα. Δεν θα υπάρξει κάποια νέα μεγάλη κρίση, αλλά ούτε και κάποια μεγάλη πρόοδος.

 Κάποιοι εκτιμούν ότι τυχόν επιβράδυνση φέτος της παγκόσμιας οικονομίας θα επηρεάσει τον ελληνικό τουρισμό, στον οποίο και στηρίζεται η όποια ανάπτυξη. Συμφωνείτε;

Δεν νομίζω ότι ο ελληνικός τουρισμός θα επηρεαστεί σημαντικά από μια παγκόσμια επιβράδυνση. Οι Γερμανοί θα συνεχίσουν να έρχονται στην Ελλάδα, ό,τι και να γίνει, άρα δεν νομίζω ότι θα υπάρξει πρόβλημα.

Από εκεί και πέρα, ασφαλώς και η Ελλάδα πρέπει να πάψει να εξαρτάται τόσο πολύ από τον τουρισμό της, να αναπτύξει καινοτόμα προϊόντα τα οποία έχουν μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία. Αλλά αυτό δεν είναι ζήτημα του 2019, πρέπει να γίνει στόχος για την επόμενη δεκαετία.

 Ποιες απ’ όλες τις διεθνείς εστίες αβεβαιότητας βλέπετε ως μεγαλύτερους κινδύνους φέτος για την ευρωπαϊκή οικονομία; Αναφέρομαι στο κύμα λαϊκισμού ενόψει των Ευρωεκλογών, στο Brexit, στην Ιταλία, στους εμπορικούς πολέμους του Τραμπ, κ.ο.κ.

Καταρχάς δεν νομίζω ότι οι Ευρωεκλογές αντιπροσωπεύουν έναν οικονομικό κίνδυνο. Το Ευρωκοινοβούλιο δεν έχει στην πραγματικότητα καμία επιρροή στην οικονομική πολιτική. Επίσης το Brexit είναι ήσσονος σημασία θέμα για την Ε.Ε. από οικονομικής σκοπιάς.

Εκείνα που βλέπω ως μεγαλύτερους κινδύνους είναι η Κίνα και ο Τραμπ, που θα μπορούν να επηρεάσουν την πορεία της ευρωπαϊκής οικονομίας. Ο μεν Τραμπ με τις απρόβλεπτες αποφάσεις του απειλεί να προκαλέσει αρνητικές συνέπειες παγκοσμίως.

Η δε, Κίνα μπορεί να βρεθεί σε μια παρόμοια κατάσταση με εκείνη που βρέθηκε η Ιαπωνία στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Τότε η οικονομία της μπήκε σε φάση στασιμότητας, που κράτησε περίπου μια δεκαετία, με ένα μέσο όρο ανάπτυξης χαμηλότερο του 1%, παρ’ ότι οι ιαπωνικές κυβερνήσεις έκαναν ό,τι μπορούσαν προκειμένου αυτή να πάρει μπροστά.

Δεν προβλέπω ότι η Κίνα εισέρχεται σε ύφεση, αλλά ότι μάλλον θα χαμηλώσει κι άλλο ο ρυθμός με τον οποίο αναπτύσσεται.

* Ο κ. Daniel Gros είναι διευθυντής του Κέντρου Ευρωπαϊκών Πολιτικών Μελετών (CEPS) με έδρα τις Βρυξέλλες.