Η έρευνα του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της ΓΣΕΒΕΕ για το πρώτο εξάμηνο του 2024 αναδεικνύει σημαντικές αλλαγές στο οικονομικό κλίμα που επηρεάζουν τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Πρόκειται για τη δεύτερη εξαμηνιαία έρευνα του έτους, που διεξήχθη σε συνεργασία με την εταιρεία MARC AE, και καταγράφει την πτώση του δείκτη οικονομικού κλίματος και τις επιπτώσεις της συνεχιζόμενης κρίσης ακρίβειας και πληθωρισμού.
Δείκτης οικονομικού κλίματος
Το βασικό εύρημα της έρευνας αφορά τη σημαντική πτώση του Δείκτη Οικονομικού Κλίματος. Από τις 63,9 μονάδες το δεύτερο εξάμηνο του 2023, ο δείκτης υποχώρησε στις 49,6 μονάδες. Αυτή η πτώση, της τάξης των 14,3 μονάδων, καταδεικνύει το βαθύ κλίμα αβεβαιότητας που επικρατεί στην ελληνική αγορά λόγω της παρατεταμένης πληθωριστικής πίεσης. Οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις φαίνεται να αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες δυσκολίες, κυρίως εξαιτίας της αύξησης του κόστους λειτουργίας, που επηρεάζει την οικονομική τους βιωσιμότητα.
Πτώση στον κύκλο εργασιών
Ένα ακόμα ανησυχητικό εύρημα αφορά τον κύκλο εργασιών των επιχειρήσεων. Η πλειονότητα των μικρών επιχειρήσεων κατέγραψε πτώση στις πωλήσεις τους. Ειδικότερα, το 46,2% των επιχειρήσεων ανέφερε μείωση του κύκλου εργασιών, ενώ μόλις το 20,5% κατέγραψε αύξηση. Αυτή η κατάσταση αποδίδεται κυρίως στην υποχώρηση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, η οποία επηρεάζεται άμεσα από την ακρίβεια. Η αρνητική πορεία του κύκλου εργασιών επηρεάζει ιδιαίτερα τις επιχειρήσεις στον τομέα του εμπορίου, όπου το 57,9% δήλωσε μείωση των πωλήσεων.
Ρευστότητα και ταμειακά διαθέσιμα
Ένα από τα πιο διαχρονικά προβλήματα που αναδεικνύει η έρευνα είναι η έλλειψη ρευστότητας στις μικρές επιχειρήσεις. Περίπου το 29,6% των επιχειρήσεων δήλωσε ότι δεν διαθέτει καθόλου ταμειακά διαθέσιμα, ενώ το 22,5% δήλωσε ότι τα διαθέσιμά του αρκούν το πολύ για έναν μήνα. Η αδυναμία πρόσβασης σε πηγές χρηματοδότησης και η αυξημένη φορολογική επιβάρυνση καθιστούν τη ρευστότητα ακόμη πιο περιορισμένη. Το πρόβλημα είναι εντονότερο στις πολύ μικρές επιχειρήσεις και στις ατομικές, οι οποίες αδυνατούν να ανταποκριθούν στις οικονομικές τους υποχρεώσεις.
Απασχόληση και κενές θέσεις εργασίας
Παρά τις οικονομικές δυσκολίες, η απασχόληση στους μικρούς και πολύ μικρούς εργοδότες συνεχίζει να αυξάνεται. Το πρώτο εξάμηνο του 2024, το 10,3% των επιχειρήσεων δήλωσε ότι αύξησε το προσωπικό του, ενώ το 6,6% δήλωσε μείωση. Οι εκτιμήσεις για το δεύτερο εξάμηνο είναι επίσης θετικές, καθώς το 9,2% των επιχειρήσεων προβλέπει περαιτέρω αύξηση της απασχόλησης. Παράλληλα, ένα σημαντικό ποσοστό των επιχειρήσεων (35,2%) ανέφερε δυσκολίες στην εξεύρεση προσωπικού. Οι ειδικότητες με τη μεγαλύτερη ζήτηση είναι οι τεχνίτες και οι εργαζόμενοι σε τομείς τουρισμού και εστίασης.
Ζήτηση και παραγγελίες
Η ζήτηση για προϊόντα και υπηρεσίες φαίνεται επίσης να παρουσιάζει πτώση. Μόνο το 20,4% των επιχειρήσεων ανέφερε αύξηση της ζήτησης το πρώτο εξάμηνο του 2024, ενώ το 45,7% ανέφερε μείωση. Η μείωση της ζήτησης επηρεάζει ιδιαίτερα τις επιχειρήσεις στον τομέα του εμπορίου, με το 58,9% να δηλώνει αρνητική πορεία. Η πτώση της ζήτησης είναι ανησυχητική και για τον κλάδο της μεταποίησης, καθώς και των υπηρεσιών, ενώ περιορίζει τις δυνατότητες ανάπτυξης των μικρών επιχειρήσεων.
Επενδύσεις και λειτουργικό κόστος
Παρά τις δυσκολίες, ένα σημαντικό ποσοστό των επιχειρήσεων (34,1%) πραγματοποίησε κάποιου είδους επένδυση το πρώτο εξάμηνο του 2024. Οι επενδύσεις αφορούν κυρίως τον τεχνολογικό εξοπλισμό και τις ψηφιακές τεχνολογίες. Ωστόσο, οι επενδύσεις αυτές είναι σε μεγάλο βαθμό αναγκαστικές λόγω αλλαγών στο νομοθετικό πλαίσιο και όχι κατ’ επιλογήν των επιχειρήσεων, με στόχο την ανάπτυξή τους.
Το λειτουργικό κόστος αποτελεί σοβαρό πρόβλημα για τις μικρές επιχειρήσεις. Το 89,8% των επιχειρήσεων δήλωσε αύξηση του λειτουργικού κόστους, με μέση αύξηση 37,4% τα τελευταία δύο χρόνια. Η ενεργειακή κρίση έχει συμβάλει σε αυτή την κατάσταση, με τις εμπορικές και μεταποιητικές επιχειρήσεις να πλήττονται ιδιαίτερα.
Υποχρεώσεις και οφειλές
Οι καθυστερημένες οφειλές παραμένουν μεγάλο πρόβλημα για τις μικρές επιχειρήσεις. Περίπου το 29% των επιχειρήσεων έχει τουλάχιστον μία ληξιπρόθεσμη οφειλή, ενώ το 10,1% έχει τρεις ή και περισσότερες. Ιδιαίτερα οι επιχειρήσεις εστίασης και οι πολύ μικρές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα υπερχρέωσης, το οποίο περιορίζει τις δυνατότητές τους για ανάπτυξη.
Η εξαμηνιαία έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ καταδεικνύει ότι οι μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις στην Ελλάδα βρίσκονται αντιμέτωπες με σοβαρές προκλήσεις. Η πτώση του δείκτη οικονομικού κλίματος, η έλλειψη ρευστότητας και η υποχώρηση της ζήτησης επιδεινώνουν τη θέση των επιχειρήσεων, οι οποίες αγωνίζονται να επιβιώσουν σε ένα ασταθές οικονομικό περιβάλλον. Παρά τις θετικές εξελίξεις στην απασχόληση, οι επιχειρήσεις αυτές αντιμετωπίζουν δομικά προβλήματα που απαιτούν στρατηγική στήριξη από την πολιτεία.
