Δύο μελέτες που δημοσιεύονται σήμερα στην έγκριτη επιστημονική επιθεώρηση «Science» καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η πανδημία της Covid-19 ξεκίνησε στην αγορά της πόλης Ουχάν στην Κίνα, υποδεικνύοντας έτσι ότι είναι πολύ πιθανόν ο ιός να έχει ζωική προέλευση.
Η πρώτη έρευνα είναι μια γεωγραφική ανάλυση που δείχνει ότι τα πρώτα κρούσματα που εντοπίστηκαν τον Δεκέμβριο του 2019 συγκεντρώνονταν γύρω από την αγορά. Η δεύτερη είναι μια ανάλυση του γονιδιώματος του ιού που είχε προσβάλει τα πρώτα κρούσματα, η οποία δείχνει ότι είναι ελάχιστα πιθανόν ο ιός να είχε κυκλοφορήσει ευρέως στους ανθρώπους πριν από τον Νοέμβριο του 2019.
Η συζήτηση γύρω από το θέμα αυτό έχει αρχίσει από τότε που ξέσπασε η πανδημία, ωστόσο οι ειδικοί εξακολουθούν να προσπαθούν ακόμη και σήμερα, σχεδόν τρία χρόνια μετά, να διαλευκάνουν το μυστήριο σχετικά με την προέλευση του ιού.
Μεταξύ των μετεχόντων στις δύο αυτές έρευνες είναι ο Μάικλ Γουόρομπεϊ, ιολόγος στο πανεπιστήμιο της Αριζόνας, ο οποίος είχε υπογράψει το 2021 επιστολή που καλούσε να εξεταστεί σοβαρά η υπόθεση ο νέος κορωνοϊός να είχε διαρρεύσει από εργαστήριο στην Ουχάν.
Ωστόσο σε συνέντευξη Τύπου ο Γουόρομπεϊ δήλωσε: «Τα δεδομένα που αναλύθηκαν έκτοτε με έκαναν να προχωρήσω ως το σημείο σήμερα να πιστεύω επίσης ότι απλώς δεν είναι εύλογο ο ιός να εισήχθη με κάποιον άλλον τρόπο παρά μέσω του εμπορίου ζώων στην αγορά της Ουχάν.
Ο Κρίστιαν Άντερσεν, του ινστιτούτου έρευνας Scripps, ο οποίος μετείχε επίσης στις έρευνες αυτές, ανέφερε από την πλευρά του: «Έχουμε διαψεύσει τη θεωρία της διαρροής από εργαστήριο; Όχι. Θα μπορέσουμε να το κάνουμε μια μέρα; Όχι. Ωστόσο πιστεύω ότι είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι υπάρχουν σενάρια που είναι δυνατά κι άλλα που είναι πιθανά. Και ότι δυνατό δεν σημαίνει εξίσου πιθανό».
Στην πρώτη έρευνα αναλύεται ο τόπος διαμονής των 155 πρώτων κρουσμάτων που εντοπίστηκαν τον Δεκέμβριο του 2019. Οι ερευνητές έδειξαν ότι τα κρούσματα αυτά συγκεντρώνονταν γύρω από την αγορά της Ουχάν, σε αντίθεση με αυτά που καταγράφηκαν τους επόμενους μήνες, τα οποία συνέπιπταν με τις συνοικίες που ήταν πολύ πυκνοκατοικημένες, κάτι το οποίο δείχνει την εξάπλωση του ιού.
Επιπλέον, μεταξύ των κρουσμάτων που μελετήθηκαν, οι άνθρωποι που δεν συνδέονταν άμεσα με την αγορά κατοικούσαν πιο κοντά σε αυτήν από αυτούς που εργάζονταν εκεί ή την είχαν επισκεφθεί πρόσφατα. Αυτό δείχνει ότι πιθανόν προσβλήθηκαν λόγω της εγγύτητάς τους με αυτόν τον τόπο.
Οι ερευνητές ανέλυσαν επίσης δείγματα που ελήφθησαν από την αγορά της Ουχάν τον Ιανουάριο του 2020, για παράδειγμα από ένα κλουβί ή καροτσάκια.
Οι αναλύσεις τους δείχνουν ότι τα δείγματα που ήταν θετικά στον SARS-CoV-2 συγκεντρώνονταν στο νοτιοδυτικό τμήμα της αγοράς, ακριβώς εκεί όπου πωλούνταν ζωντανά ζώα.
Το ζώο που φέρεται να χρησίμευσε ως ξενιστής του νέου κορωνοϊού για τη μεταφορά του από τις νυχτερίδες, που είναι φορείς του ιού, στον άνθρωπο δεν έχει εντοπιστεί.
Η δεύτερη έρευνα στηρίζεται στην ανάλυση του γονιδιώματος του ιού που μόλυνε αυτά τα πολύ πρώτα κρούσματα. Αυτή καταλήγει στο πόρισμα ότι δύο παραλλαγές του ιού, η Α και η Β, υπήρχαν πριν από τον Φεβρουάριο του 2020 και στο ότι αυτές οι δύο παραλλαγές προέκυψαν πιθανότατα από δύο ξεχωριστά συμβάντα μετάδοσης στους ανθρώπους, και τα δύο στην αγορά της Ουχάν.
Προηγούμενες μελέτες έδειχναν ότι η παραλλαγή Β αποτελούσε εξέλιξη της παραλλαγής Α.
Στο μέλλον, οι επιστήμονες υπογραμμίζουν ότι είναι σημαντικό να καταλάβουμε από πού είχαν προέλθει τα ζώα που πωλούνταν στην αγορά της Ουχάν, προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι μελλοντικοί κίνδυνοι.
Αν παραμένουν, λοιπόν, κάποιες σκιές, οι ερευνητές τονίζουν ότι οι διαθέσιμες πληροφορίες για την έναρξη αυτής της πανδημίας είναι στην πραγματικότητα πολύ λεπτομερείς.
«Υπάρχει αυτό το γενικό αίσθημα ότι δεν υπάρχει καμία πληροφορία που θα μπορούσε να μας πει οτιδήποτε πάνω στην προέλευση της πανδημίας» σχολίασε ο Κρίστιαν Άντερσεν, προσθέτοντας: «Αυτό είναι απλώς λάθος».
Η Κίνα έχει κατηγορηθεί ότι συστηματικά απέκρυψε πληροφορίες ή δεν συνεργάστηκε πλήρως με τις διεθνείς έρευνες, την ώρα που η κατανόηση του τρόπου με τον οποίο άρχισε η πανδημία είναι πολύ σημαντική για να εμποδιστούν μελλοντικά παρόμοια γεγονότα και ενδεχομένως να σωθούν εκατομμύρια ζωές.
«Οι πανδημίες δεν αξιώνουν να προσδιορίσουμε έναν υπεύθυνο, αλλά αξιώνουν να τις καταλάβουμε» τόνισε ο Άντερσεν.
Η αξιωματούχος τεχνικών θεμάτων στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) για τη διαχείριση της πανδημίας Μαρία Φαν Κερκχόβε εξέφρασε σε μήνυμά της στο Twitter την ικανοποίησή της για τη δημοσίευση των ερευνών αυτών: «Είναι ουσιαστικό να συνεχίσουμε να μελετάμε τις ρίζες της πανδημίας #COVID19 για να διασφαλίσουμε ότι είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για την πρόληψη και τον μετριασμό μελλοντικών επιδημιών και πανδημιών».
