Tα πλέον γνωστά φαινόμενα των χρηματιστηριακών αγορών…

• Φαινόμενο της Αμφιβολίας (Ambiguity effect)
• Φαινόμενο της Αξίας (Value anomaly)
• Φαινόμενο της Απομόνωσης (Isolation effect)
• Φαινόμενο της Βεβαιότητας (Certainty effect)

• Φαινόμενο της Δευτέρας (Monday effect)
• Φαινόμενο της Πλαισίωσης Προοπτικής (Framing)
• Φαινόμενο της πρωινής ηλιοφάνειας (Morning sunshine effect)
• Φαινόμενο του Δείκτη Τιμής προς Κέρδη ανά Μετοχή (P/E) (P/E effect)

• Φαινόμενο του Διαθέσιμου Χρήματος (House money effect)
• Φαινόμενο του Ιανουαρίου (January effect)
• Φαινόμενο του Μεγέθους (Stock market size effect)
• Φαινόμενο του Σαββατοκύριακου (Weekend effect)

====

Φαινόμενο της αμφιβολίας είναι το φαινόμενο της συμπεριφορικής χρηματοοικονομικής, κατά το οποίο οι επενδυτές τείνουν να αποφεύγουν ενδεχόμενα για τα οποία υπάρχει ελλιπής πληροφόρηση.

****

Φαινόμενο της αξίας ονομάζεται μια ανωμαλία κατά την οποία μετοχές με υψηλό λόγο Β/Μέχουν μεγαλύτερες υπεραποδόσεις σε σχέση με μετοχές με χαμηλό λόγο B/M.

Οι μετοχές με υψηλό λόγο Β/Μ είναι μετοχές υποτιμημένες και άρα μετοχές αξίας ή φθηνές μετοχές (value stocks) ενώ μετοχές με χαμηλό λόγο B/M είναι μετοχές με υψηλά περιθώρια ανάπτυξης ή δημοφιλείς μετοχές (growth/glamour stocks). Έτσι το φαινόμενο βαπτίσθηκε φαινόμενο της αξίας (value anomaly/value effect).

Κανονικά, μια εταιρεία με ικανή διοίκηση πρέπει να έχει χρηματιστηριακή αξία τουλάχιστον ίση με την λογιστική της αξία.

Οι πιθανές εξηγήσεις για την ανωμαλία χωρίζονται ανάλογα με τον αν βασίζονται σε ορθολογικά ή συμπεριφορικά επιχειρήματα.

***

Φαινόμενο της απομόνωσης είναι ο ευριστικός κανόνας που χρησιμοποιούν οι επενδυτέςπροκειμένου να απλοποιήσουν την επιλογή μεταξύ εναλλακτικών ενδεχομένων, παραβλέποντας τα κοινά στοιχεία που μοιράζονται οι εναλλακτικές και επικεντρώνοντας στα στοιχεία που τις διαφοροποιούν μόνο.

Αυτή η προσέγγιση μπορεί να οδηγήσει σε μη συστηματικές προτιμήσεις λόγω του ότι ένα ζεύγος εναλλακτικών προοπτικών μπορεί να αναλυθεί σε κοινά και διαφορετικά χαρακτηριστικά με περισσότερο από έναν τρόπους.

***

Φαινόμενο της βεβαιότητας είναι μια σκέψη που προκύπτει από την θεωρία προοπτικής και αναφέρεται στην τάση των επενδυτών να κάνουν περισσότερο ριψοκίνδυνες επιλογές αν περιμένουν κέρδος, αλλά να αποστρέφονται την αβεβαιότητα αν περιμένουν ζημιές.

Οι επιλογές τους μπορούν να επηρεαστούν από τον τρόπο διατύπωσης ενός γεγονότος χωρίς πραγματικά να αλλάξουν τα δεδομένα του.

Το φαινόμενο αυτό εξηγεί γιατί τα άτομα δείχνουν μεγαλύτερη προτίμηση σε ενδεχόμενα τα οποία θεωρούν βέβαια σε σχέση με ενδεχόμενα που θεωρούνται απλά πιθανά. Δηλαδή προτιμούν ένα σίγουρο κέρδος από ένα άλλο πολύ μεγαλύτερο αν είναι πολύ πιθανό να συμβεί αλλά όχι σίγουρο.

***

Φαινόμενο της Δευτέρας είναι μια θεωρία που αναφέρει ότι οι αποδόσεις των μετοχών στο χρηματιστήριο τις Δευτέρες θα ακολουθήσουν την τάση που υπήρχε την αμέσως προηγούμενη Παρασκευή.

Δηλαδή, αν τα χρηματιστήρια έκλεισαν με θετικό πρόσημο την Παρασκευή, το ίδιο θα πρέπει να συνεχίσει να συμβαίνει και την Δευτέρα.

***

Φαινόμενο πλαισίωσης προοπτικής είναι η παρατήρηση ότι ο τρόπος που παρουσιάζεται (πλαισιώνεται) μία προοπτική επηρεάζει σε σημαντικό βαθμό τις αποφάσεις ενός επενδυτή.

Η ύπαρξη αυτού του φαινομένου παραβιάζει την παραδοσιακή χρηματοοικονομική θεωρία περί ορθολογικής επιλογής, η οποία υποθέτει ανεξαρτησία του πλαισίου αναφοράς του προβλήματος (frame independence), δηλαδή ότι η πλαισίωση του προβλήματος δεν επηρεάζει την απόφαση.

***

Φαινόμενο της πρωινής ηλιοφάνειας είναι η παρατήρηση όπου η χρηματιστηριακή απόδοσητων ημερών με τέλεια ηλιοφάνεια είναι αρκετά υψηλότερη από την απόδοση των ημερών που επικρατούσε συννεφιά.

Αυτό σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα άλλης έρευνας της συμπεριφορικής χρηματοοικονομικής, που έδειχνε ότι η απόδοση τις Δευτέρες είναι σημαντικά χαμηλότερη από τις Παρασκευές (φαινόμενο του Σαββατοκύριακου), δείχνει ότι οι μεταβολές δεν επηρεάζονται από θεμελιώδεις παράγοντες ούτε είναι αποτέλεσμα ορθολογικής σκέψης και ανάλυσης των επενδυτών.

Μάλλον είναι η διάθεση (συναισθηματική φόρτιση) των επενδυτών, δηλαδή η ψυχολογία τους, που καθορίζει την επενδυτική τους συμπεριφορά.

***

Φαινόμενο του δείκτη τιμής προς κέρδη ανά μετοχή (P/E) είναι η θεωρία συμπεριφορικής χρηματοοικονομικής σύμφωνα με την οποία χαρτοφυλάκια που αποτελούνται από μετοχές με χαμηλό P/E, θα έχουν καλύτερη μελλοντική απόδοση από χαρτοφυλάκια που αποτελούνται από μετοχές με υψηλό P/E.

Το φαινόμενο αυτό καταστρατηγεί την αρχή της θεωρίας της Αποτελεσματικής Αγοράς ότι δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν δημοσιευμένα στοιχεία για να προβλεφθούν μελλοντικές αποδόσεις και να επιτευχθούν υπερκέρδη.

***

Φαινόμενο του διαθέσιμου χρήματος είναι η τάση που έχουν οι άνθρωποι να αναλαμβάνουν ένα ρίσκο όταν έχουν διαθέσιμα χρήματα αλλά να μην αναλαμβάνουν τον ίδιο κίνδυνο όταν δεν έχουν διαθέσιμα χρήματα.

Μία αρχική ζημία μπορεί να προκαλέσει αποστροφή του κινδύνου ενώ ένα προηγούμενο κέρδος μπορεί να κάνει τα άτομα να επιζητούν τον κίνδυνο. Αυτό συμβαίνει γιατί η αποστροφή του κινδύνου μπορεί να προέρχεται από την αποστροφή της ζημίας (loss aversion).

***

Φαινόμενο του Ιανουαρίου είναι μια ημερολογιακή ανωμαλία που συναντάται στην χρηματαγορά, κατά την οποία οι αποδόσεις των μετοχών τον μήνα Ιανουάριο διαφέρουν σημαντικά και είναι πολύ υψηλότερες από τις αποδόσεις των υπόλοιπων μηνών του χρόνου, ενώ οι αποδόσεις του Δεκεμβρίου είναι χαμηλές ή/και αρνητικές.

Σύμφωνα με την θεωρία της αποτελεσματικής αγοράς οι αποδόσεις των ημερολογιακών μηνών θα έπρεπε να είναι τυχαίες μεταβλητές και να μην μπορούν οι επενδυτές να προβλέψουν εκ των προτέρων ποιοι μήνες θα έχουν τις υψηλότερες.

Εάν μπορούν να κάνουν κάτι τέτοιο χρησιμοποιώντας ιστορικά στοιχεία, τότε θα έχουν υπεραποδόσεις οπότε η θεωρία περί αποτελεσματικότητας της αγοράς στην ασθενή της μορφή καταρρίπτεται.

***

Φαινόμενο του μεγέθους είναι μια συμπεριφορική θεωρία η οποία αναφέρει ότι οι μετοχέςτων εταιριών μικρής κεφαλαιοποίησης παρουσιάζουν συστηματικά μεγαλύτερες αποδόσεις από τις μετοχές εταιριών μεγάλης κεφαλαιοποίησης.

Αυτό σημαίνει ότι όσο μεγαλώνει το μέγεθος των μετοχών που έχει ένας επενδυτής στο χαρτοφυλάκιο του, τόσο πέφτει η απόδοση του.

***

Φαινόμενο του Σαββατοκύριακου είναι το φαινόμενο που παρατηρείται στις χρηματαγορές όταν οι αποδόσεις των μετοχών τις Δευτέρες είναι συχνά σε σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα από τις αποδόσεις των μετοχών τις Παρασκευές.

Μερικές θεωρίες ισχυρίζονται ότι το φαινόμενο οφείλεται στην τάση των εταιριών να ανακοινώνουν άσχημα νέα την Παρασκευή μετά το κλείσιμο των χρηματιστηρίων για να μειώσουν τις τιμές την Δευτέρα.

Άλλοι αναφέρουν ότι το φαινόμενο του Σαββατοκύριακου μπορεί να συνδέεται με το short selling το οποίο θα επηρέαζε τις τιμές των μετοχών που ενδιαφέρουν τους short traders.

Μια εναλλακτική εξήγηση είναι ότι το φαινόμενο οφείλεται απλά στην αλλαγή διάθεσης των επενδυτών από Παρασκευή σε Δευτέρα.

***

www.euretirio.com