“Πάγος” από την Λαγκάρντ στις προσδοκίες για μειώσεις επιτοκίων και τους επόμενους μήνες – “Δεν δεσμευόμαστε εκ των προτέρων σε μια συγκεκριμένη πορεία”

Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα να μειώσει τα τρία βασικά επιτόκια της ΕΚΤ κατά 25 μονάδες βάσης. Με βάση την επικαιροποιημένη εκτίμησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής, είναι πλέον σκόπιμο να μετριάσουμε τον βαθμό περιορισμού της νομισματικής πολιτικής μετά από εννέα μήνες σταθερής διατήρησης των επιτοκίων. Από τη συνεδρίασή μας τον Σεπτέμβριο του 2023, ο πληθωρισμός έχει μειωθεί κατά περισσότερες από 2,5 ποσοστιαίες μονάδες και οι προοπτικές για τον πληθωρισμό έχουν βελτιωθεί αισθητά. Ο υποκείμενος πληθωρισμός έχει επίσης υποχωρήσει, ενισχύοντας τις ενδείξεις ότι οι πιέσεις στις τιμές έχουν εξασθενήσει, και οι προσδοκίες για τον πληθωρισμό έχουν μειωθεί σε όλους τους ορίζοντες. Η νομισματική πολιτική διατήρησε τις συνθήκες χρηματοδότησης περιοριστικές. Με την εξασθένιση της ζήτησης και τη διατήρηση των προσδοκιών για τον πληθωρισμό καλά εδραιωμένων, αυτό συνέβαλε σημαντικά στην επαναφορά του πληθωρισμού προς τα κάτω σημείωσε η κ. Λαγκάρντ.

Ταυτόχρονα, παρά την πρόοδο των τελευταίων τριμήνων, οι εγχώριες πιέσεις στις τιμές παραμένουν ισχυρές, καθώς η αύξηση των μισθών είναι αυξημένη, και ο πληθωρισμός είναι πιθανό να παραμείνει πάνω από τον στόχο και το επόμενο έτος. Οι τελευταίες προβολές των εμπειρογνωμόνων του Ευρωσυστήματος τόσο για τον βασικό όσο και για τον πληθωρισμό έχουν αναθεωρηθεί προς τα πάνω για το 2024 και το 2025 σε σύγκριση με τις προβολές του Μαρτίου. Οι επιτελείς βλέπουν τώρα ότι ο γενικός πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 2,5% το 2024, στο 2,2% το 2025 και στο 1,9% το 2026. Για τον πληθωρισμό χωρίς την ενέργεια και τα τρόφιμα, το προσωπικό προβλέπει μέσο όρο 2,8% το 2024, 2,2% το 2025 και 2,0% το 2026. Η οικονομική ανάπτυξη αναμένεται να επιταχυνθεί σε 0,9% το 2024, 1,4% το 2025 και 1,6% το 2026.

Είμαστε αποφασισμένοι να διασφαλίσουμε ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει εγκαίρως στον μεσοπρόθεσμο στόχο μας του 2%. Θα διατηρήσουμε τα επιτόκια πολιτικής επαρκώς περιοριστικά για όσο χρονικό διάστημα είναι απαραίτητο για την επίτευξη αυτού του στόχου. Θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε μια προσέγγιση που εξαρτάται από τα δεδομένα και από συνεδρίαση σε συνεδρίαση για τον καθορισμό του κατάλληλου επιπέδου και της διάρκειας του περιορισμού. Ειδικότερα, οι αποφάσεις μας για τα επιτόκια θα βασίζονται στην εκτίμησή μας για τις προοπτικές του πληθωρισμού υπό το πρίσμα των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοπιστωτικών δεδομένων, της δυναμικής του υποκείμενου πληθωρισμού και της ισχύος της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής. Δεν δεσμευόμαστε εκ των προτέρων σε μια συγκεκριμένη πορεία επιτοκίων.

Το Διοικητικό Συμβούλιο επιβεβαίωσε επίσης σήμερα ότι θα μειώσει τα αποθέματα τίτλων του Ευρωσυστήματος στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς τίτλων έκτακτης ανάγκης για πανδημία (PEPP) κατά 7,5 δισεκ. ευρώ ανά μήνα κατά μέσο όρο το δεύτερο εξάμηνο του έτους. Οι λεπτομέρειες για τη μείωση των διακρατήσεων του PEPP θα είναι σε γενικές γραμμές σύμφωνες με εκείνες που ακολουθούνται στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων (APP).

Οικονομική δραστηριότητα

Μετά από πέντε τρίμηνα στασιμότητας, η οικονομία της ζώνης του ευρώ αυξήθηκε κατά 0,3% το πρώτο τρίμηνο του 2024. Ο τομέας των υπηρεσιών επεκτείνεται και η μεταποίηση παρουσιάζει σημάδια σταθεροποίησης σε χαμηλά επίπεδα. Αναμένουμε ότι η οικονομία θα συνεχίσει να ανακάμπτει, καθώς οι υψηλότεροι μισθοί και οι βελτιωμένοι όροι εμπορίου ωθούν τα πραγματικά εισοδήματα προς τα πάνω. Οι ισχυρότερες εξαγωγές αναμένεται επίσης να στηρίξουν την ανάπτυξη τα επόμενα τρίμηνα, καθώς αυξάνεται η παγκόσμια ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες. Τέλος, η νομισματική πολιτική αναμένεται να ασκήσει μικρότερη αντίσταση στη ζήτηση με την πάροδο του χρόνου.

Η απασχόληση αυξήθηκε κατά 0,3% το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, με τη δημιουργία περίπου 500.000 νέων θέσεων εργασίας, και οι έρευνες δείχνουν ότι η αύξηση της απασχόλησης θα συνεχιστεί στο εγγύς μέλλον. Το ποσοστό ανεργίας υποχώρησε στο 6,4% τον Απρίλιο, το χαμηλότερο επίπεδο από την αρχή του ευρώ. Οι εταιρείες εξακολουθούν να δημοσιεύουν πολλές κενές θέσεις εργασίας, αν και ελαφρώς λιγότερες από πριν.

Οι εθνικές δημοσιονομικές και διαρθρωτικές πολιτικές θα πρέπει να στοχεύουν στο να καταστήσουν την οικονομία πιο παραγωγική και ανταγωνιστική, γεγονός που θα συμβάλει στην αύξηση της δυνητικής ανάπτυξης και στη μείωση των πιέσεων στις τιμές μεσοπρόθεσμα. Η αποτελεσματική, ταχεία και πλήρης εφαρμογή του προγράμματος «Επόμενη γενιά της ΕΕ», η πρόοδος προς την ένωση των κεφαλαιαγορών και την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης, καθώς και η ενίσχυση της ενιαίας αγοράς θα βοηθούσαν στην προώθηση της καινοτομίας και στην αύξηση των επενδύσεων στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Η πλήρης και χωρίς καθυστέρηση εφαρμογή του αναθεωρημένου πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης της ΕΕ θα βοηθήσει τις κυβερνήσεις να μειώσουν τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τους δείκτες χρέους σε σταθερή βάση.

Πληθωρισμός

Ο ετήσιος πληθωρισμός αυξήθηκε στο 2,6% τον Μάιο, από 2,4% τον Απρίλιο, σύμφωνα με την έκτακτη εκτίμηση της Eurostat. Ο πληθωρισμός των τιμών των τροφίμων μειώθηκε στο 2,6%. Ο πληθωρισμός των τιμών της ενέργειας αυξήθηκε στο 0,3%, μετά την καταγραφή αρνητικών ετήσιων ρυθμών για ένα έτος. Ο πληθωρισμός των τιμών των αγαθών συνέχισε να μειώνεται τον Μάιο, στο 0,8%. Αντίθετα, ο πληθωρισμός των τιμών των υπηρεσιών αυξήθηκε αισθητά, στο 4,1% από 3,7% τον Απρίλιο.

Οι περισσότερες μετρήσεις του υποκείμενου πληθωρισμού μειώθηκαν περαιτέρω τον Απρίλιο, τον τελευταίο μήνα για τον οποίο υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, επιβεβαιώνοντας την εικόνα της σταδιακής μείωσης των πιέσεων στις τιμές. Ωστόσο, ο εγχώριος πληθωρισμός παραμένει υψηλός. Οι μισθοί εξακολουθούν να αυξάνονται με αυξημένο ρυθμό, αναπληρώνοντας την προηγούμενη αύξηση του πληθωρισμού. Λόγω της κλιμακωτής φύσης της διαδικασίας προσαρμογής των μισθών και του σημαντικού ρόλου των εφάπαξ πληρωμών, το κόστος εργασίας ενδέχεται να παρουσιάζει διακυμάνσεις στο εγγύς μέλλον, όπως φάνηκε από την άνοδο των μισθών που αποτέλεσαν αντικείμενο διαπραγμάτευσης το πρώτο τρίμηνο. Ταυτόχρονα, οι εμπροσθοβαρείς δείκτες σηματοδοτούν ότι η αύξηση των μισθών θα συγκρατηθεί κατά τη διάρκεια του έτους. Τα κέρδη απορροφούν μέρος της έντονης αύξησης του μοναδιαίου κόστους εργασίας, γεγονός που μειώνει τις πληθωριστικές επιδράσεις του.

Ο πληθωρισμός αναμένεται να κυμανθεί γύρω από τα τρέχοντα επίπεδα για το υπόλοιπο του έτους, μεταξύ άλλων λόγω των βασικών επιδράσεων που σχετίζονται με την ενέργεια. Στη συνέχεια αναμένεται να μειωθεί προς το στόχο μας κατά το δεύτερο εξάμηνο του επόμενου έτους, λόγω της ασθενέστερης αύξησης του κόστους εργασίας, των εκτυλισσόμενων επιπτώσεων της περιοριστικής νομισματικής μας πολιτικής και της εξασθένησης των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης και της πανδημίας. Οι μετρήσεις των μακροπρόθεσμων προσδοκιών για τον πληθωρισμό παρέμειναν σε γενικές γραμμές σταθερές, με τις περισσότερες να διαμορφώνονται γύρω στο 2%.

Εκτίμηση κινδύνου

Οι κίνδυνοι για την οικονομική ανάπτυξη είναι ισορροπημένοι βραχυπρόθεσμα, αλλά μεσοπρόθεσμα παραμένουν αρνητικοί. Μια ασθενέστερη παγκόσμια οικονομία ή μια κλιμάκωση των εμπορικών εντάσεων μεταξύ των μεγάλων οικονομιών θα επιβάρυνε την ανάπτυξη της ζώνης του ευρώ. Ο αδικαιολόγητος πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η τραγική σύγκρουση στη Μέση Ανατολή αποτελούν σημαντικές πηγές γεωπολιτικού κινδύνου. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά να έχουν λιγότερη εμπιστοσύνη για το μέλλον και το παγκόσμιο εμπόριο να διαταραχθεί. Η ανάπτυξη θα μπορούσε επίσης να είναι χαμηλότερη εάν οι επιπτώσεις της νομισματικής πολιτικής αποδειχθούν ισχυρότερες από τις αναμενόμενες. Η ανάπτυξη θα μπορούσε να είναι υψηλότερη εάν ο πληθωρισμός μειωθεί ταχύτερα από ό,τι αναμενόταν και η αύξηση της εμπιστοσύνης και των πραγματικών εισοδημάτων σημαίνει ότι οι δαπάνες αυξάνονται περισσότερο από ό,τι αναμενόταν, ή εάν η παγκόσμια οικονομία αναπτύσσεται πιο έντονα από ό,τι αναμενόταν.

Ο πληθωρισμός θα μπορούσε να αποδειχθεί υψηλότερος από το αναμενόμενο εάν οι μισθοί ή τα κέρδη αυξηθούν περισσότερο από το αναμενόμενο. Οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό απορρέουν επίσης από τις αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να ωθήσουν τις τιμές της ενέργειας και το κόστος των εμπορευματικών μεταφορών σε υψηλότερα επίπεδα βραχυπρόθεσμα και να διαταράξουν το παγκόσμιο εμπόριο. Επιπλέον, τα ακραία καιρικά φαινόμενα και γενικότερα η εξελισσόμενη κλιματική κρίση θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε αύξηση των τιμών των τροφίμων. Αντίθετα, ο πληθωρισμός μπορεί να εκπλήξει προς τα κάτω, εάν η νομισματική πολιτική αμβλύνει τη ζήτηση περισσότερο από ό,τι αναμενόταν ή εάν το οικονομικό περιβάλλον στον υπόλοιπο κόσμο επιδεινωθεί απροσδόκητα.

Χρηματοπιστωτικές και νομισματικές συνθήκες

Τα επιτόκια της αγοράς έχουν αυξηθεί από τη συνεδρίασή μας τον Απρίλιο. Το κόστος χρηματοδότησης έχει παραμείνει σε περιοριστικά επίπεδα, καθώς οι προηγούμενες αυξήσεις των επιτοκίων πολιτικής μας έχουν λειτουργήσει μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Τα μέσα επιτόκια των νέων δανείων προς επιχειρήσεις και των νέων στεγαστικών δανείων παρέμειναν αμετάβλητα τον Απρίλιο, στο 5,2% και στο 3,8% αντίστοιχα.

Η πιστωτική δυναμική παραμένει αδύναμη. Ο τραπεζικός δανεισμός προς τις επιχειρήσεις αυξήθηκε με ετήσιο ρυθμό 0,3% τον Απρίλιο, ελαφρά μειωμένος σε σχέση με τον προηγούμενο μήνα. Τα δάνεια προς τα νοικοκυριά συνέχισαν να αυξάνονται με ρυθμό 0,2% σε ετήσια βάση. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ευρύτερου χρήματος – όπως μετράται από το Μ3 – αυξήθηκε σε 1,3% τον Απρίλιο, από 0,9% τον Μάρτιο.

Σύμφωνα με τη στρατηγική μας για τη νομισματική πολιτική, το Διοικητικό Συμβούλιο αξιολόγησε διεξοδικά τους δεσμούς μεταξύ της νομισματικής πολιτικής και της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Οι τράπεζες της ζώνης του ευρώ παραμένουν ανθεκτικές. Η βελτίωση των οικονομικών προοπτικών έχει ευνοήσει τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, αλλά οι αυξημένοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι συννεφιάζουν τον ορίζοντα. Μια απροσδόκητη σύσφιξη των παγκόσμιων συνθηκών χρηματοδότησης θα μπορούσε να προκαλέσει ανατιμολόγηση των χρηματοοικονομικών και μη χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων, με αρνητικές επιπτώσεις στην ευρύτερη οικονομία. Η μακροπροληπτική πολιτική παραμένει η πρώτη γραμμή άμυνας κατά της συσσώρευσης χρηματοοικονομικών τρωτών σημείων. Τα μέτρα που εφαρμόζονται σήμερα ή θα τεθούν σύντομα σε ισχύ συμβάλλουν στη διατήρηση της ανθεκτικότητας του χρηματοπιστωτικού συστήματος.